Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2012

Κλειστόν...

... γιατί και η Φιλοσοφία 
έχει τα όριά της!

Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 2012

Καρλ Πόπερ:

Οι απαισιόδοξοι έχουν συνήθως δίκιο.
Δίχως όμως τους αισιόδοξους
η ανθρωπότητα δεν θα είχε προοδεύσει!

Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012

Νίτσε και γυναίκες...

"Στο μίσος και στον έρωτα η γυναίκα
είναι περισσότερο βάρβαρη απ' τον άντρα"

Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012

Καζαντζάκης:

Η καρδιά του ανθρώπου
είναι ένα κουβάρι κάμπιες.
Φύσηξε Θε μου
να γίνουν πεταλούδες!

Παρασκευή 31 Αυγούστου 2012

Στην Αθήνα υπάρχουν Δικαστές;

Ο Βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος ο Μέγας είχε το παλάτι του στο Πότσδαμ.
Δίπλα ακριβώς στο παλάτι υπήρχε ένας ανεμόμυλος που έκανε δαιμονισμένο θόρυβο και δεν άφηνε το Βασιλιά να κοιμηθεί.
Ο Φρειδερίκος για να ησυχάσει ζήτησε να αγοράσει τον ανεμόμυλο, αλλά ο μυλωνάς αρνήθηκε γιατί ήταν "οικογενειακό κειμήλιο".
Θύμωσε, λοιπόν, ο Βασιλιάς κι απείλησε να του τον πάρει με τη βία.
Ο μυλωνάς δεν πτοήθηκε καθόλου και είπε την παροιμιώδη φράση:
"Ναι, αλλά υπάρχουν Δικαστές στο Βερολίνο"!
Ο Βασιλιάς χαλάρωσε κι ένιωσε ικανοποιημένος που ο λαός του έδειχνε τόση εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη του κράτους του...

Παρασκευή 24 Αυγούστου 2012

Ηράκλειτος:

"Προτιμότερο να σβήνεις την αλαζονεία παρά την πυρκαγιά"

Δευτέρα 20 Αυγούστου 2012

Είναι ο καπιταλισμός "αυτοκαταστροφικός";

Ο Μαρξ θεωρούσε το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής "αντιφατικό".
Ο καπιταλισμός, έλεγε, εμπεριέχει τον ίδιο τον σπόρο της καταστροφής του.
Ο καπιταλιστής, π.χ., εκσυγχρονίζει τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου του ώστε να μειώσει το κόστος παραγωγής και να πουλήσει τα προϊόντα του σε πιο ανταγωνιστικές τιμές.
Το ίδιο όμως κάνουν και οι υπόλοιποι καπιταλιστές.
Έτσι, τα εργοστάσια γίνονται περισσότερο παραγωγικά αλλά χρειάζονται λιγότερα εργατικά χέρια.
Όλο και περισσότεροι εργάτες μένουν άνεργοι, η αγοραστική τους δύναμη εξαντλείται, τα προϊόντα μένουν απούλητα και η επανάσταση είναι έτοιμη να ξεσπάσει...

Σάββατο 11 Αυγούστου 2012

Οι "κατηγορικές προσταγές" του Καντ:

- Να ενεργούμε έτσι ώστε η κάθε μας πράξη να γίνεται καθολικός νόμος. Δηλαδή πρότυπο και υπόδειγμα υπεράσπισης του δημόσιου συμφέροντος.
- Να θεωρούμε τους ανθρώπους σκοπούς κι όχι μέσα της ζωής μας.

Σάββατο 4 Αυγούστου 2012

Χριστιανοί: στωικοί ή κυνικοί;

Κάποιοι αμύητοι διακρίνουν στενή συγγένεια του Χριστιανισμού με τη Στωική ηθικολογία.
Είναι αυτοί που συγχέουν τη θρησκεία με την Εκκλησία.
Ο Χριστιανισμός όμως έχει γονιδιακή συγγένεια με μια άλλη Σχολή Ιεροκηρύκων, χωρίς σύνορα, ήπιων, απολίτικων και αναρχικών, απελευθερωμένων από δόγματα και φορμαλισμούς, που αδιαφορούσαν για πλούτη και εξουσίες, και πρότειναν την αλληλοβοήθεια, την οικουμενική αγάπη και την απλή ζωή.
Κι είχαν για προστάτη τους έναν γιό του Δία, τον Ηρακλή!
Τους έλεγαν "Κυνικούς"...

Σάββατο 28 Ιουλίου 2012

Ο κουφός βάτραχος...

Κάποτε οι βάτραχοι οργάνωσαν έναν αγώνα: θα νικούσε όποιος ανέβαινε πρώτος σ' έναν ψηλό και λείο βράχο.
Πολλοί άνθρωποι συγκεντρώθηκαν να παρακολουθήσουν τον αγώνα.
Κανείς απ' τους θεατές δεν πίστευε πως οι βάτραχοι θα τα καταφέρουν.
Κι όλοι έλεγαν "Άδικος κόπος, δεν πρόκειται κανένας τους να φτάσει στην κορυφή!"
Τους άκουγαν οι βάτραχοι κι άρχισαν να αμφιβάλλουν για τους εαυτούς τους.
Ο ένας μετά τον άλλον παραδεχόταν την αδυναμία του κι εγκατέλειπε τον αγώνα.
Στο τέλος, μόνο ένας κατόρθωσε, με υπερπροσπάθεια, ν' ανέβει στην κορυφή.
Όλοι οι βάτραχοι έτρεξαν κοντά του και τον ρωτούσαν πώς τα κατάφερε.
Τότε συνειδητοποίησαν πως ο νικητής ήταν κουφός...

Κυριακή 22 Ιουλίου 2012

Ατομική ιδιοκτησία ή Κοινοκτημοσύνη;

Στην ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα οι γυναίκες και τα παιδιά είναι κοινά!
Ο μέγας φιλόσοφος ήταν και υπέρ της κοινότητας των κτημάτων, αλλά την περιόριζε στις δύο ανώτερες κοινωνικές τάξεις, τους άρχοντες και τους φύλακες.
Υπέρ της μερικής κοινοκτημοσύνης ήταν και οι Πυθαγόρειοι: "τα των φίλων (μόνο!) κοινά".
Ιστορικά η κοινοκτημοσύνη αποδείχθηκε μια ουτοπία.
Δεν μπόρεσε να φτουρίσει ούτε στην πρωτοχριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων.
Κι εκεί, απ' τις πρώτες μέρες, επικράτησε η ιδιοτέλεια, ο νεποτισμός, το μικροσυμφέρον.
Στις Πράξεις των Αποστόλων διαβάζουμε πως ο Ανανίας και η Σαπφείρα παραβίασαν την αρχή της κοινοκτημοσύνης και τους επιβλήθηκε η θανατική ποινή.
Στο θέμα που συζητάμε, ρεαλιστικότερη μου φαίνεται η άποψη του Αριστοτέλη.
Που θεωρεί την κοινοκτημοσύνη επιβλαβή για την κοινωνία.
"Κάθε πράγμα που ανήκει σε όλους δεν το φροντίζει κανείς", μας λέει. "Γιατί είναι ίδιον των ανθρώπων να ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με όσα τους ανήκουν ατομικά".
Πολλοί θεωρούν την ιδιοκτησία ως αιτία όλων των κακών. Αλλά κάνουν λάθος. Πόσες συγκρούσεις και εγκλήματα δεν βλέπουμε ανάμεσα σε συνιδιοκτήτες πραγμάτων, ακόμα κι αδέλφια;
Άλλωστε οι άνθρωποι δεν αδικούν και δεν κλέβουν μόνο από έλλειψη των αναγκαίων. Το κάνουν πολύ συχνότερα για να ικανοποιήσουν την πλεονεξία ή την ακολασία τους...
Ο Αριστοτέλης υποστήριζε την ατομική ιδιοκτησία ως θεσμό που ταιριάζει περισσότερο στη φύση του ανθρώπου.
Ως λάτρης όμως της "μεσότητας" προτείνει και τρόπους (νομοθετικά μέτρα, παιδεία, φιλοσοφία, καλλιέργεια ηθών) που θα θέσουν εύλογα όρια "ώστε να περιστείλουν κάθε υπερβολή που οδηγεί στην εξαχρείωση και στην εκμετάλλευση".
Άλλωστε η εξισορρόπηση των ανισοτήτων ήταν βασική επιδίωξη των αρχαίων φιλοσόφων.
Π.χ., ο Φαλέας ο Χαλκηδόνιος είχε προτείνει ένα πρωτότυπο σύστημα σταδιακής και ειρηνικής ανακατανομής του πλούτου: οι πλούσιες γυναίκες να παντρεύονται υποχρεωτικά φτωχούς άντρες ώστε να εξασφαλίζεται η συνεχής κυκλοφορία των υλικών αγαθών!
Ο Μαρξ, αν και θαύμαζε τον Αριστοτέλη, θεωρούσε τις απόψεις του περί ατομικής ιδιοκτησίας "ξεπερασμένες" ως στηριζόμενες στη βάση της αρχαίας κλειστής και αγροτικής προβιομηχανικής οικονομίας, όπου υπέρτατος σκοπός ήταν η "επάρκεια της πόλης".
Όμως, όπως προαναφέραμε, ο Αριστοτέλης δεν βασίστηκε σε οικονομική θεώρηση των πραγμάτων, αλλά στην ανθρώπινη φύση που, κατά τη γνώμη του, δεν μεταβάλλεται...

Παρασκευή 6 Ιουλίου 2012

Γιατί καταδικάσαμε τον Σωκράτη! (Γράμμα απ' το παρελθόν)

Επειδή εσείς οι νεότεροι το 'χετε παραξευτυλίσει με τον Σωκράτη, πρέπει κάποιος από μας τους παλιούς να σας πει την αλήθεια.
Γιατί, φίλος μεν ο φιλόσοφος Σωκράτης αλλά φιλτάτη η Αθηναϊκή μας Δημοκρατία!
Ας πιάσουμε, όμως, την ιστορία απ' την αρχή:
Μόλις χάσαμε τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι Σπαρτιάτες άφησαν στην Αθήνα μια στρατιωτική φρουρά που μας φόρεσε κολάρο Τριάντα Τυράννους.
Πνευματικός καθοδηγητής των "Τριάκοντα" ήταν ο Σωκράτης. Μεταξύ τους περιλαμβάνονταν και δυο απ' τους εκλεκτούς μαθητές του.
Αυτοί οι Τυράννοι, μέχρι να τους διώξουμε, σκότωσαν μέσα σε εννιά μήνες 1600 Αθηναίους πασοκτζήδες...
Αλλά η Δημοκρατία είναι μεγαλόψυχη.
Δώσαμε αμνηστεία στους Ολιγαρχικούς και τους αφήσαμε να πάνε στην Ελευσίνα. Αλλά σε έναν χρόνο ξαναπροσπάθησαν οι αχρείοι να μας ξανακάτσουν στο σβέρκο!
Τα πήραμε τότε κι εμείς στο κρανίο και κάτσαμε στο σκαμνί τον γκουρού τους, το Σωκράτη.
Δεν τον δικάσαμε ως φιλόσοφο αλλά ως εχθρό του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.
Τον Σωκράτη τον αγιοποίησε μια μεταγενέστερη συμμαχία των ολιγαρχικών δυνάμεων: Ρωμαίοι αυτοκράτορες, βυζαντινοί μονάρχες. μεσαιωνικοί ευγενείς...
Ήθελαν αυτά τα "μπουμπούκια" να μας παρουσιάσουν τον στραβοκάνη, και καλά, ως υπέρμαχο της ελευθερίας του λόγου και της σκέψης. Ως τον ιδανικό φιλόσοφο που τον σκότωσε η Δημοκρατία.
Κι ήρθε και στο καπάκι η χριστιανική θρησκεία, που απορρόφησε το νεοπλατωνισμό, να τον θεωρήσει "προχριστιανικό άγιο", και το γλυκό έδεσε!
Εσείς όμως εμένα ν' ακούτε, που τα 'ζησα και σας γράφω την αλήθεια!
Σας έλεγα, λοιπόν, πως ο Σωκράτης δικάστηκε ως ολιγαρχικός.
Και στην απολογία του φάνηκε αμετανόητος!
"Δεν μπορούμε", είπε, "να αναθέτουμε τις τύχες της Πολιτείας σε εκλεγμένους με ψήφο ή κλήρο αλλά μόνο σ' εκείνους που έχουν τα πνευματικά προσόντα"!
Τι μας λες ρε πλατσουκωμύτη;
Τους είδαμε και τους δικούς σου τους "Τριάκοντα", και νιώσαμε στο λαιμό μας το λεπίδι της "αριστοκρατίας του πνεύματος"!
Αμ το άλλο;
Ο κοντόχοντρος δεν αναγνώριζε και τους Θεούς της Πόλης!
Κι όταν λέμε "Θεούς" δεν εννοούμε το Δωδεκάθεο του Ολύμπου.
Αλλά το Δία το Βουλαίο (δηλαδή τη θεοποίηση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος), το Δία τον Αγοραίο και το Θεό Δήμο (τον "άι-λαό" που θα πουν αργότερα οι κομμουνιστές).
Ο Σωκρατάκος, βλέπετε, προτιμούσε να τιμά τον Απόλλωνα και την Ήρα, τους πολιούχους της ολιγαρχικής Σπάρτης, κι έγραφε στ' απαφτά του τους δικούς μας, την Αθηνά, τον Ποσειδώνα και τον Ερμή...
Υπερασπιζόταν το δικό του δικαίωμα να μιλά ελεύθερα, αλλά δεν το αναγνώριζε σ' εμάς τους "πληβείους"!
Παρ' όλ' αυτά, εμείς του προσφέραμε την επιλογή της εξορίας.
Ας πήγαινε στη Θεσσαλία ή στη Σπάρτη.
Αλλά εκεί δεν θα μπορούσε να μιλάει ελεύθερα.
Μόνο στη Δημοκρατική Αθήνα μπορείς να κατηγορείς δημόσια το πολίτευμά της!
Γι' αυτό και προτίμησε να πεθάνει στη Δημοκρατική Αθήνα παρά στη φιλική του ολιγαρχική Σπάρτη. (Άσε που εκεί θα τον είχαν ρίξει στον Καιάδα έτσι ασουλούποτος που γεννήθηκε).
Ε, σεις οι νεότεροι: τη Δημοκρατία και τα μάτια σας!
Μην μας αναγκάσετε να βγούμε απ' τους τάφους μας και να θυσιάσουμε κάτι "λεβεντόπαιδα" στο βωμό του Δία του Εκκλησιόδημου!

Παρασκευή 29 Ιουνίου 2012

Σάββατο 23 Ιουνίου 2012

Υπεραξία και εκμετάλλευση...

Σε πολλά μέρη του κόσμου, εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες, παράγοντας προϊόντα που αυξάνουν τον πλούτο των καπιταλιστών. Αυτό ο Μαρξ το ονομάζει "εκμετάλλευση".
Όταν ο εργάτης παράγει ένα προϊόν, αυτό το προϊόν έχει μια συγκεκριμένη αξία στην αγορά.
Αν από την τιμή του προϊόντος αφαιρέσεις το μισθό του εργάτη και τα αντίστοιχα έξοδα παραγωγής, το υπόλοιπο ονομάζεται "κέρδος" ή "υπεραξία".
Είναι ένα μέρος της αξίας που παρήγαγε ο εργάτης με την εργασία του, το οποίο καρπώνεται ο καπιταλιστής.

Σάββατο 16 Ιουνίου 2012

Τελικά τι είναι η ζωή;

Μήπως είναι μια επιχείρηση 
που δεν βγάζει τα έξοδά της;

Τετάρτη 13 Ιουνίου 2012

Η "αλλοτρίωση" του ανθρώπου...

Σύμφωνα με τον Μαρξ, στο καπιταλιστικό σύστημα ο εργάτης εργάζεται για λογαριασμό άλλου.
Το προϊόν της δουλειάς του δεν του ανήκει, αποξενώνεται από αυτό και, κατ' επέκταση, από τον ίδιο του τον εαυτό. Έτσι, χάνει την αξιοπρέπειά του και ως άνθρωπος.
Το φαινόμενο αυτό ο Μαρξ το αποδίδει μ' έναν όρο που δανείζεται απ' τον Χέγκελ: "αλλοτρίωση".

Σάββατο 2 Ιουνίου 2012

Το κοινωνικό δίπολο...

Σύμφωνα με τον Μαρξ, σε όλες τις φάσεις της ιστορίας ξεδιπλώνεται μια αντίθεση ανάμεσα σε δυο κυρίαρχες κοινωνικές τάξεις.
Στη δουλοκτητική κοινωνία της αρχαιότητας υπήρξε η σύγκρουση-αντίθεση μεταξύ ελεύθερων πολιτών και σκλάβων.
Στη φεουδαρχία του Μεσαίωνα έχουμε αρχικά τη σύγκρουση δουλοπάροικων και φεουδαρχών, και ακολούθως αριστοκρατών και αστών.
Στην εποχή του Μαρξ (19ος αιώνας) η κοινωνική αντίθεση εντοπίζονται ιδίως μεταξύ καπιταλιστών και εργατών (προλετάριων). Δηλαδή μεταξύ αυτών που κατέχουν τα μέσα παραγωγής κι εκείνων που διαθέτουν μόνο την εργατική τους δύναμη.
Κι επειδή η εκάστοτε άρχουσα τάξη δεν εγκαταλείπει ποτέ οικειοθελώς την εξουσία, οι εργάτες μόνο με επανάσταση θα μπορούσαν ν' αλλάξουν το κοινωνικό σύστημα...

Σάββατο 26 Μαΐου 2012

Τι είναι καλύτερο; Να δίνεις ή να παίρνεις;

"
"Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μία μηλιά… και αγαπούσε ένα αγοράκι. Και κάθε μέρα το αγοράκι πήγαινε και μάζευε τα φύλλα της και τα έπλεκε στεφάνι κι έπαιζε το βασιλιά του δάσους. Σκαρφάλωνε στον κορμό της κι έκανε κούνια στα κλαδιά της κι έτρωγε μήλα.
Παίζανε κρυφτό. Κι όταν το αγόρι κουραζόταν, αποκοιμιόταν στον ίσκιο της.
Και το αγόρι αγαπούσε τη μηλιά πάρα πολύ. Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.
Μα πέρασαν τα χρόνια. Και το αγόρι μεγάλωσε. Και πολλές φορές η μηλιά έμενε μοναχή.
Τότε μια μέρα το αγόρι πήγε στη μηλιά και η μηλιά είπε: «Έλα, Αγόρι, έλα να σκαρφαλώσεις στον κορμό μου και να κάνεις κούνια στα κλαδιά μου, να φας μήλα και να ‘σαι ευτυχισμένο».
«Είμαι μεγάλος πια για να σκαρφαλώνω και να παίζω», είπε το αγόρι. «Θέλω να αγοράσω πράματα και να καλοπεράσω. Θέλω λεφτά. Μπορείς να μου δώσεις λεφτά;»
«Λυπάμαι», είπε η μηλιά, «μα δεν έχω λεφτά. Έχω μονάχα φύλλα και μήλα. Πάρε τα μήλα μου, Αγόρι, και πούλησέ τα στην πόλη. Έτσι θα ‘χεις λεφτά και θα ‘σαι ευτυχισμένο».
Και τότε το αγόρι σκαρφάλωσε στη μηλιά, μάζεψε τα μήλα της και τα πήρε μαζί του.
Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.
Μα το αγόρι έκανε πολύ καιρό να ξαναφανεί… και η μηλιά ήταν λυπημένη. Ώσπου μια μέρα το αγόρι ξαναγύρισε κι η μηλιά τρεμούλιασε απ’ τη χαρά της κι είπε:
«Έλα, Αγόρι, να σκαρφαλώσεις στον κορμό μου, να κάνεις κούνια στα κλαδιά μου και να ‘σαι ευτυχισμένο». «Δεν έχω καιρό για να σκαρφαλώσω σε δέντρα», είπε το αγόρι. «Θέλω ένα σπίτι που να μου δίνει ζεστασιά». «Θέλω γυναίκα και παιδιά, και γι’ αυτό χρειάζομαι ένα σπίτι. Μπορείς να μου δώσεις ένα σπίτι;»
«Εγώ δεν έχω σπίτι», είπε η μηλιά. «Σπίτι μου είναι το δάσος, μα μπορείς να κόψεις τα κλαδιά μου και να χτίσεις ένα σπίτι. Τότε θα ‘σαι ευτυχισμένο»
Και το αγόρι… έκοψε τα κλαδιά της και τα πήρε μαζί του για να χτίσει το σπίτι του. Κη μηλιά ήταν ευτυχισμένη.
Μα το αγόρι έκανε πολύ καιρό να ξαναφανεί. Κι όταν ξαναγύρισε, η μηλιά ήταν τόσο ευτυχισμένη που ούτε να μιλήσει καλά-καλά δεν μπορούσε.
«Έλα, Αγόρι», ψιθύρισε, «έλα να παίξεις».
«Είμαι πολύ γέρος και πολύ λυπημένος για να παίζω», είπε το αγόρι. «Θέλω μια βάρκα να με πάρει μακριά. Μπορείς να μου δώσεις μια βάρκα;»
«Κόψε τον κορμό μου και φτιάξε μία βάρκα» «Έτσι θα μπορέσεις να φύγεις μακριά… και να ‘σαι ευτυχισμένο».
Και το αγόρι έκοψε τον κορμό της…….
έφτιαξε μία βάρκα… κι έφυγε μακριά.
Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη… μα όχι πραγματικά...... "

Κυριακή 20 Μαΐου 2012

Οδυσσεάς Ελύτης:

"Δυστυχώς η ανθρωπότητα παράγει
πολύ αίσθημα και λίγο πνεύμα.
Για να δεχθείς το πνεύμα
πρέπει να κάνεις άλμα 
πάνω απ' τη συγκίνηση.
Και να 'χεις τα μάτια σου
στην ψυχή σου
στα δάχτυλα
στα μάτια
στα ρουθούνια
στα χείλη.
Από κει μιλάει ο κόσμος"

Κυριακή 13 Μαΐου 2012

Μάρτιν Λούθερ Κινγκ:

"Κι αν ακόμη ήξερα ότι αύριο θα καταστραφεί η γη, 
θα φύτευα σήμερα τη μηλιά μου"

Κυριακή 29 Απριλίου 2012

Πώς ο Μαρξ "διαβάζει" την ανθρώπινη κοινωνία...

Σύμφωνα με τον Μαρξ, η κοινωνία χωρίζεται σε τρία επίπεδα:
Στο κατώτερο επίπεδο βρίσκονται οι λεγόμενες "φυσικές προϋποθέσεις παραγωγής".
Εδώ ανήκει οτιδήποτε η κοινωνία βρίσκει έτοιμο στη φύση: βλάστηση, πρώτες ύλες, ορυκτός πλούτος κλπ.
Αυτά τα δεδομένα αποτελούν το θεμέλιο κάθε κοινωνίας και διαμορφώνουν ανάλογα τον πολιτισμό και την ιδεολογία της.
Όσοι, π.χ., ζουν νομαδικά στην έρημο σαχάρα και τρέφονται με χουρμάδες σκέφτονται εντελώς διαδορετικά από ένα λαό που ζει ψαρεύοντας ή κάνοντας θαλάσσιο εμπόριο.
Στο επόμενο επίπεδο βρίσκονται οι λεγόμενες "παραγωγικές δυνάμεις" ή "μέσα παραγωγής".
Εδώ ο Μαρξ κατατάσσει την εργατική δύναμη του ανθρώπου, τα εργαλεία και τις μηχανές που αυτός κατασκευάζει.
Στο τρίτο επίπεδο βρίσκεται το "ιδιοκτησιακό καθεστώς των μέσων παραγωγής και ο καταμερισμός εργασίας". Δηλαδή, σε ποιους ανήκουν τα μέσα παραγωγής και πώς είναι οργανωμένη η εργασία σε μια κοινωνία.
Είναι προφανές πώς διαφορετικά σκέφτονται οι άνθρωποι στα πλαίσια μια φεουδαρχικά οργανωμένης κοινωνίας, μιας βιομηχανικά οργανωμένης κοινωνίας ή μιας κοινωνίας παροχής υπηρεσιών...

Σάββατο 21 Απριλίου 2012

Τύχη ή ταλέντο;

 Δεν υπάρχει τύχη!
Υπάρχει μόνο η στιγμή 
που το ταλέντο συναντά την ευκαιρία...


Τετάρτη 4 Απριλίου 2012

Διαλεκτικός υλισμός.

Ο Μαρξ ονόμαζε "βάση" μιας κοινωνίας τις υλικές και οικονομικές συνθήκες που χαρακτήριζαν τη συγκεκριμένη κοινωνία.
Αντίθετα, ονόμαζε "επικοδόμημα" μιας κοινωνίας τις αντιλήψεις, τον τρόπο σκέψης, τη θρησκεία, την ηθική, την τέχνη, τη φιλοσοφία, την επιστήμη, το πολιτικό και θεσμικό σύστημα της κοινωνίας αυτής.
Όπως η βάση στηρίζει το επικοδόμημα, έτσι και οι υλικές συνθήκες στηρίζουν όλες τις πνευματικές και ιδεολογικές αντιλήψεις της κοινωνίας.
Μεταξύ "βάσης" και "επικοδομήματος" αναπτύσσεται μια σχέση αλληλεπίδρασης, την οποία ο Μαρξ ονόμαζε "διαλεκτικό υλισμό.

Κυριακή 25 Μαρτίου 2012

Λέων Τολστόι:

"Ο πλούτος θυμίζει την κοπριά στο χωράφι.
Όταν βρίσκεται σε μεγάλο σωρό
μυρίζει άσχημα.
Όταν μοιράζεται ομοιόμορφα
κάνει το χώμα γόνιμο!"

Σάββατο 17 Μαρτίου 2012

Ματαιότης ματαιοτήτων...

Θα πρέπει να ξέρετε πως έχουν κι οι Κινέζοι το δικό τους Διογένη τον Κυνικό!
Ο Κινέζος, λοιπόν, Διογένης, είδε κάποτε έναν πάμπλουτο άνθρωπο που φορούσε μια χρυσοστόλιστη στολή.
«Σ’ ευχαριστώ πολύ!», του λέει.
«Γιατί μ’ ευχαριστείς;», τον ρωτάει ο πλούσιος.
«Για τα διαμάντια κι όλα τ’ άλλα που φοράς!»
«Ναι, αλλά δεν σου τα έδωσα, είναι ακόμα δικά μου»
«Γι’ αυτό ακριβώς σ’ ευχαριστώ», του λέει ο Κινέζος φιλόσοφος. «Διότι τα φοράς εσύ και τα βλέπω εγώ. Γιατί αυτά είναι μόνο να τα βλέπεις. Σ’ ευχαριστώ, λοιπόν, που κάνεις τον κόπο και τα φορτώνεσαι κι έχεις ταυτόχρονα την έγνοια να τα φυλάγεις και μάλιστα χωρίς να τα βλέπεις καν, έτσι που κρέμονται πάνω σου!»...
Ο αρχαίος βασιλιάς του Ισραήλ, ο σοφός Σολομών, είχε πει λίγο πριν πεθάνει:
«Αναλογίστηκα όλα όσα έκανα στη ζωή μου, με τόσο πολλούς κόπους και μόχθους, και να τι κατάλαβα: τα πάντα ήταν μάταια και πηγή θλίψεων, και σε τίποτα δεν με ωφέλησαν πραγματικά»...

Τρίτη 13 Μαρτίου 2012

Ποια δύναμη κινεί τα νήματα της ιστορίας;

Ο Χέγκελ είχε πει πως η ιστορική εξέλιξη οφείλεται στη σύγκρουση δύο αντίθετων δυνάμεων, που χάρη σε μια ξαφνική μεταβολή αντικαθίστανται από μια τρίτη μέση κατάσταση.
Την ξαφνική αυτή μεταβολή, που κινεί τα νήματα της ιστορίας, ο Χέγκελ την ονόμαζε «Παγκόσμιο Πνεύμα» ή «Παγκόσμιο Λόγο».
Με άλλα λόγια, θεωρούσε πως η πνευματική πρόοδος είναι καθοριστική για την ιστορική εξέλιξη.
Ο Μαρξ αποδέχθηκε τον αρχικό συλλογισμό του Χέγκελ, αλλά υποστήριξε πως δεν είναι η πνευματική πρόοδος που ωθεί την ιστορία, αλλά οι υλικές συνθήκες της κοινωνίας είναι αυτές που καθορίζουν την πνευματική της κατάσταση και σπρώχνουν προς τα μπρος τον τροχό της ιστορίας.

Σάββατο 3 Μαρτίου 2012

Τι είδους «υλιστής» ήταν ο Μαρξ;

Ο «ιστορικός υλισμός» του Μαρξ δεν είχε καμία σχέση με όσα διαδίδουν κάποιοι αφελείς ή κακόπιστοι θρησκευόμενοι.
Ο Μαρξ δεν ήταν ούτε σαρκολάτρης ούτε «κολλημένος» στα υλικά αγαθά και στις υλικές απολαύσεις...
Ούτε ήταν φιλοσοφικός υλιστής, όπως οι ατομιστές της αρχαιότητας ή οι μηχανιστικοί υλιστές του 17ου και 18ου αιώνα.
Πίστευε, όμως, πως οι υλικές συνθήκες διαβίωσης μιας κοινωνίας είναι αυτές που διαμορφώνουν τη σκέψη και τις αντιλήψεις των μελών της.
Οι υλικές αυτές συνθήκες είναι, κατά τη γνώμη του, αποφασιστικές για την περαιτέρω ιστορική εξέλιξη...

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012

Ήταν ο Μαρξ «μαρξιστής»;

Μετά τον Χέγκελ τέλειωσε η περίοδος των μεγάλων φιλοσοφικών συστημάτων. Στη θέση των μεγάλων φιλοσοφικών θεωριών έχουμε πλέον πιο «πρακτικές» φιλοσοφίες.
Αυτό εννοούσε ο Μαρξ λέγοντας πως ως τότε οι φιλόσοφοι προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τον κόσμο αντί να προσπαθήσουν να τον αλλάξουν.
Ο ίδιος ο Μαρξ αντιπαθούσε τον όρο «μαρξισμός»!
Στη διαμόρφωση αυτού που αργότερα ονομάστηκε «μαρξισμός» συνέβαλε αρχικά ο φίλος και συμφοιτητής του Φρίντριχ Ένγκελς, και τον προηγούμενο αιώνα οι Λένιν-Στάλιν-Μάο, που ισχυρίστηκαν ότι συνέβαλαν στην εξέλιξη του «μαρξισμού»
Βέβαια, ο Μαρξ ήταν τόσο «μαρξιστής» όσο ήταν κι ο Χριστός «χριστιανός»!

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012

Τα στάδια της ζωής μας κατά τον Κίρκεγκορ.

Όποιος βρίσκεται στο πρώτο στάδιο, το αισθητικό, ζει τη στιγμή και προσπαθεί να πετύχει την ηδονή.
Αποδεκτό είναι ό,τι είναι ωραίο, χαριτωμένο, ευχάριστο. Οτιδήποτε δεν τον ευχαριστεί είναι αρνητικό...
Απολαύσεις δεν είναι μόνο οι σαρκικές.
Κι ένας άνθρωπος που αντιμετωπίζει την πραγματικότητα, την τέχνη, τη φιλοσοφία με παιχνιδιάρικη διάθεση, ζει στο αισθητικό στάδιο.
Επόμενο στάδιο είναι το «ηθικό», γεμάτο σοβαρότητα και συνεπείς επιλογές.
Στο στάδιο αυτό ο άνθρωπος δεν διακρίνει τα πράγματα σε ευχάριστα και δυσάρεστα, αλλά σε σωστά και λάθος.
Όμως, οι άνθρωποι του σταδίου αυτού κάποτε κουράζονται απ’ την πολλή σοβαρότητα, τη συνέπεια και την τάξη της ζωής τους.
Και είτε επιστρέφουν στο αισθητικό στάδιο είτε επιχειρούν το μεγάλο άλμα: περνούν στο επόμενο στάδιο, το «θρησκευτικό».
Στο στάδιο αυτό ανοίγονται στον απέραντο ωκεανό της αβεβαιότητας.
Προτιμούν την πίστη απ’ την αισθητική απόλαυση και τις επιταγές της λογικής
Για τον Κίρκεγκορ, το «θρησκευτικό» στάδιο είναι συνώνυμο του Χριστιανισμού.

Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2012

Κίρκεγκορ και Χριστιανισμός (Γ’)

Στα ζητήματα της θρησκείας, η πίστη παίζει καθοριστικό ρόλο.
Αν αντιλαμβανόμασταν αντικειμενικά το Θεό, τότε δεν θα τον πιστεύαμε.
Παλαιότερα πολλοί προσπαθούσαν ν’ αποδείξουν την ύπαρξη του Θεού, ή, έστω, να την αντιληφθούν με τη λογική τους...
Αν καταπιαστούμε με συστηματα απόδειξης και λογικά επιχειρήματα, τότε σίγουρα θα κλονιστεί η πίστη μας και θα χαθεί η θρησκευτική μας θέρμη.
Το κρίσιμο δεν είναι αν ο χριστιανισμός ανταποκρίνεται στην αλήθεια, αλλά αν «για μένα» είναι ή όχι αλήθεια...
Οι Λατίνοι έλεγαν «Πιστεύω γιατί είναι παράλογο»...

Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2012

Εσείς, αν σαν τρυπούσε ένα βέλος τι θα κάνατε;

Ο Κίρκεγκορ έδωσε έμφαση στον «μεμονωμένο άνθρωπο».
Για τον οποίο οι αντικειμενικές αλήθειες είναι εντελώς αδιάφορες.
Ο «μεμονωμένος άνθρωπος» αναζητά τη δική του αλήθεια.
Ο Κίρκεγκορ ειρωνευόταν τους θεωρητικούς φιλοσόφους που ενώ εξηγούσαν ολόκληρο το σύμπαν, ξεχνούσαν το ίδιο το όνομά τους. Τους διέφευγε πως ήταν συγκεκριμένα ανθρώπινα όντα...
Αδιαφορούσε για μια γενική και θεωρητική προσέγγιση της ανθρώπινης φύσης.
Αναζητούσε το πραγματικό και συγκεκριμένο.
Αν σε πληγώσει, έλεγε, ένα φαρμακερό βέλος θα ψάξεις κάποιον να σου φροντίσει την πληγή.
Και δεν θ’ ασχοληθείς θεωρητικά με το πώς ήταν φτιαγμένο το βέλος, σε ποιο δηλητήριο χώθηκε η μύτη του ή υπό ποία γωνία σε χτύπησε...

Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012

Ραούλ Φολλερώ:

«Όταν κάποιος δεν έχει τίποτα
κάνει όνειρα.
Όταν τα έχει όλα
αποκτά ιδιοτροπίες»...

Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2012

Ζαν Ζακ Ρουσσώ (1712-1778)

Οι άνθρωποι είναι απ’ τη φύση τους καλοί. Αλλά τους διαφθείρει η γνώση και η δύναμη που αναπτύσσονται στις ανθρώπινες κοινωνίες.
Η φύση μάς γεννά ίσους, άρα δεν μπορούμε να αναζητάμε σε αυτή τα αίτια της παρακμής μας.
Η ανθρώπινη ύπαρξη στη φυσική της κατάσταση διαπνεόταν από αισθήματα συμπόνιας και αλληλεγγύης.
Η ισότητα χάθηκε όταν χάθηκε και η ατομική αυτάρκεια, όταν η εργασία έγινε αναγκαία και ο ένας παρήγαγε για δύο.
Παράλληλα με την ανισότητα παρατηρήθηκε και η ηθική παρακμή. Ο άνθρωπος έγινε βίαιος και ασύδοτος, οι ισχυροί ιδιοποιήθηκαν τους φυσικούς πόρους...
Πολιτική και ηθική είναι έννοιες αναπόσπαστες.
Όταν ένα κράτος δεν είναι ηθικό, χάνει τα ερείσματα του κύρους του στο λαό. Οπότε καθίσταται ανίκανο να ασκήσει ομαλά την εξουσία του.
Για την κοινή ευημερία υπογράφηκε ένα «κοινωνικό συμβόλαιο».
Οι πολίτες παραχωρούν πολλά απ’ τα δικαιώματά τους στην κοινότητα, προκειμένου να ενταχθούν σε αυτή και να προοδεύσουν σε συνθήκες ισότητας και ευταξίας.
Οι πολίτες οφείλουν να υπακούν και να υποτάσσονται στην εξουσία.
Όταν όμως η εξουσία παραβιάζει το «Συμβόλαιο» τότε και οι πολίτες οφείλουν να αντιδράσουν...

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

Ένας αρχαίος κινέζικος μύθος λέει...

... πως κάποιος μαθητής ρώτησε μια φορά το δάσκαλό του:
«Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον Παράδεισο και στην Κόλαση;»
«Πολύ μικρή», του είπε ο δάσκαλος, «αλλά μεγάλης σημασίας. Έλα να σου δείξω την Κόλαση»
Μπήκαν σ’ ένα δωμάτιο όπου κάθονταν μια ομάδα ανθρώπων γύρω από μια χύτρα με ρύζι. Ήταν όλοι πεινασμένοι κι απελπισμένοι. Ο καθένας κρατούσε από ένα κουτάλι, αλλά είχε τόσο μακρύ χερούλι που δεν μπορούσε να το φέρει στο στόμα του.
«Πάμε τώρα να σου δείξω και τον παράδεισο», του λέει ο δάσκαλος.
Μπαίνουν, λοιπόν, σε μια αίθουσα πανομοιότυπη με την πρώτη. Υπήρχε η χύτρα με το ρύζι και γύρω πολλοί άνθρωποι κρατώντας τα ίδια μακριά κουτάλια.
Εδώ όμως ήταν όλοι χορτάτοι κι ευτυχισμένοι.
«Μα πώς γίνεται αυτό;», ρώτησε ο μαθητής. «Γιατί στο δωμάτιο αυτό υπάρχει τόση ευτυχία ενώ στο άλλο τόση δυστυχία;».
«Δεν το κατάλαβες;», χαμογέλασε ο δάσκαλος. «Καθώς τα κουτάλια έχουν μακριά χερούλια και δεν μπορούν να φέρνουν το φαγητό στο στόμα τους, εδώ αποφάσισαν να ταΐζουν ο ένας τον άλλον»!