Κυριακή 30 Μαΐου 2010

Κάποτε τα δημόσια πρόσωπα προτιμούσαν να πεθάνουν παρά να γελοιοποιηθούν!

Βασική έγνοια και μέθοδος του Σωκράτη ήταν να σπείρει την αμφιβολία για τα πάντα.
Κατά συνέπεια, δεν είχε και πολύ άδικο ο Αριστοφάνης που τον παρουσιάζει στις "Νεφέλες" ως έναν αιθεροβάμονα, επικίνδυνο για τη δημοκρατία.
Άλλωστε, κι ο ίδιος ο Σωκράτης γνωρίζει πολύ καλά πως καμιά κοινωνία δεν μπορεί να ζήσει μόνο με την αμφιβολία.
Γι' αυτό και αρνιόταν συστηματικά να παίξει πολιτικό ρόλο στην Αθήνα.
Ο ρόλος του διανοουμένου δεν είναι να κυβερνά, αλλά να υπενθυμίζει πως εκτός απ' τις βεβαιότητες που θεμελιώνουν τη ζωή μας υπάρχει και ένα υπόστρωμα αμφιβολίας που μετατρέπει τη ζωή σε πείραμα...
Πάντως, οι "Νεφέλες" φαίνεται πως στοίχιωσαν τη ζωή του Σωκράτη. Με αυτές έγινε ευρύτερα γνωστός ως κωμικός ήρωας. Και περνά την υπόλοιπη ζωή του για να αποδείξει πως ήταν τραγικός ήρωας.
Την ώρα που ο φίλος του Κρίτων του προτείνει να δραπετεύσει, εκείνος αρνείται! Λέγοντας πως δεν θέλει να γελοιοποιηθεί!
Δεν ήθελε, τούτη την ύστατη ώρα, να δικαιώσει τον Αριστοφάνη...

Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Φιλοσοφικά καφέ...

Στη Γαλλία ποτέ δεν σταμάτησε η λατρεία της φιλοσοφίας.
Στα σχολεία, τα παιδιά τη διδάσκονται απ' τα πρώτα μαθητικά τους χρόνια, σε κάθε βιβλιοπωλείο μπορείς να βρεις εκατοντάδες φιλοσοφικά βιβλία, και οι Γάλλοι, στην καθημερινή τους ζωή, χρησιμοποιούν τις βασικές φιλοσοφικές αρχές με κάθε ευκαιρία.
Κι ας διαπιστώνουν, με κάποια πικρία, πως πια δεν υπάρχουν ανάμεσά τους ηχηρά ονόματα σαν του Σαρτρ ή του Φουκό.
Το "Καφέ ντε Φαρ" βρίσκεται στην πλατεία Βαστίλης.
Εκεί, κάθε Κυριακή πρωί, καμιά εκατοστή θαμώνες στριμώχνονται και συζητούν για τα μεγάλα φιλοσοφικά ζητήματα της εποχής μας, με την υπόκρουση του μεταλλικού ήχου της καφετιέρας και του κροταλίσματος των φλιτζανιών...

Σάββατο 15 Μαΐου 2010

Οι Στωικοί...

Τη Σχολή ίδρυσε ο Κύπριος Ζήνων, γύρω στο 300 π.Χ., που κατέληξε στην Αθήνα μετά από ένα ναυάγιο. Δίδασκε σε μια στοά, απ' την οποία πήρε το όνομά της η Σχολή.
Οι στωικοί ήταν αυθεντικοί κοσμοπολίτες. Πρόθυμα αποδέχονταν τον πολιτισμό της εποχής τους, ενδιαφέρονταν για τα κοινωνικά προβλήματα κι ασχολούνταν με την πολιτική.
Ο στωικός Μάρκος Αυρήλιος έγινε αυτοκράτορας, ενώ σημαντικός ήταν ο πολιτικός ρόλος δύο ακόμη επιφανών στωικών, του Κικέρωνα και του Σενέκα.
Οι στωικοί αρνούνταν την αντίθεση πνεύματος και ύλης. Η φύση είναι μία και δεν διασπάται. Η αντίληψη αυτή ονομάζεται "μονισμός", σε αντίθεση με τον "δυισμό" του Πλάτωνα που βλέπει ως αγεφύρωτο το χάσμα πνεύματος και ύλης.
Για τους στωικούς, τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία. Όλα συμβαίνουν γιατί πρέπει να συμβούν. Άρα δεν έχει νόημα να θρηνεί κανείς για τις συμφορές του. Αλλά και τις ευτυχισμένες στιγμές της ζωής του ο άνθρωπος πρέπει να τις αντιμετωπίζει με μέτρο και ηρεμία.
Ο στωικός δεν παρασύρεται απ' τα συναισθήματά του και μαθαίνει να συμφιλιώνεται με τη μοίρα του...

Κυριακή 9 Μαΐου 2010

Οι "Κυνικοί"...

Τη σχολή των Κυνικών ίδρυσε στην Αθήνα, γύρω στα 400 π.Χ., ο Αντισθένης, ένας απ' τους μαθητές του Σωκράτη.
Ο πιο γνωστός όμως Κυνικός υπήρξε ο Διογένης, μαθητής του Αντισθένη.
Οι Κυνικοί πίστευαν πως η πραγματική ευτυχία δεν έχει σχέση με τυχαία και παροδικά πράγματα όπως η υγεία, τα υλικά αγαθά και η πολιτική εξουσία. Γι' αυτό και αδιαφορούσαν για τα καθημερινά και ασήμαντα.
Ο Διογένης ζούσε σ' ένα βαρέλι. Η μόνη του περιουσία ήταν ένας τρύπιος χιτώνας, ένα ραβδί κι ένα σακούλι να βάζει το ψωμί του.
Δεν ήταν καθόλου εύκολο να του στερήσει κανείς την ευτυχία του...

Σάββατο 1 Μαΐου 2010

Είναι οι γυναίκες "ευνουχισμένοι άντρες";


Ο Αριστοτέλης είχε ένα "προβληματάκι" με τις γυναίκες!
Θεωρούσε πως "κάτι τους έλλειπε", πως ήταν "ατελείς άντρες"!
Κατά τη γνώμη του, ο ρόλος της γυναίκας στην αναπαραγωγική διαδικασία είναι παθητικός και δοτικός, ενώ του άντρα ενεργητικός.
Το παιδί κληρονομεί μόνο τις ιδιότητες του άντρα! Αλλά, από κάποιο λάθος της φύσης, βγαίνει καμιά φορά "λειψό", δηλαδή γυναίκα...
Στο Μεσαίωνα κυριάρχησε η φιλοσοφία του Αριστοτέλη κι όχι του Πλάτωνα, κι ίσως αυτό να εξηγεί την υποβάθμιση του ρόλου της γυναίκας την περίοδο αυτή.