Έχεις "ιδέα" από γουρούνι; (Η "θεωρία των ιδεών")

Ο Πλάτωνας ασχολήθηκε συστηματικά με τη σχέση ανάμεσα σε αυτό που είναι αιώνιο και αναλλοίωτο, και σε κείνο που "περνάει και φεύγει".
Πίστευε πως όσα βλέπουμε, όλα όσα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας στον κόσμο αυτό, είναι παροδικά και μεταβλητά. Είναι φτιαγμένα από ύλη, και η ύλη φθείρεται με το πέρασμα των χρόνων.
Ταυτόχρονα, όμως, όλα όσα βλέπουμε κι αισθανόμαστε είναι φτιαγμένα με βάση κάποιο "πρότυπο", κάποιο "καλούπι", μια "διαχρονική μορφή" που παραμένει αιώνια και σταθερή.
Με άλλα λόγια, πίσω από τον "κόσμο των αισθήσεων" υπάρχει μια άλλη πραγματικότητα που αποτελείται από τα αιώνια πρότυπα όλων των πραγμάτων και των φαινομένων που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας.
Κι αυτές οι μορφές των προτύπων (ο Πλάτων τις ονόμασε "ιδέες") είναι απολύτως τέλειες, ασύγκριτα ωραιότερες απ' τα ατελή και φθαρτά τους αντίγραφα.
Αποτελούν τον "κόσμο των ιδεών".
Π.χ., πίσω απ' όλους τους ανθρώπους, τα άλογα και τα γουρούνια που βλέπουμε, κρύβεται η "ιδέα άνθρωπος", η "ιδέα άλογο" η "ιδέα γουρούνι"...

Άλλο φιλόσοφος κι άλλο σοφιστής!

Ο Σωκράτης δεν ασχολήθηκε με τα προβλήματα των "φυσικών φιλοσόφων". Δεν τον ενδιέφερε να ερμηνεύσει τα φυσικά φαινόμενα, ούτε αναζητούσε την αρχή των όντων.
Έμεινε προσηλωμένος στον άνθρωπο και στην ανθρώπινη κοινωνία και ζωή.
Γι' αυτό, και αιώνες αργότερα, ο Ρωμαίος φιλόσοφος Κικέρωνας έλεγε πως ο Σωκράτης κατέβασε τη φιλοσοφία απ' τα ουράνια στη γη, την έβαλε στα σπίτια μας και μας ανάγκασε να συλλογιστούμε για την ηθική και τη ζωή, για το καλό και το κακό...
Ο Σωκράτης, αν και σύγχρονος των σοφιστών, είχε πολλές διαφορές μ' αυτούς.
Ο ίδιος ήταν "φιλόσοφος", δηλαδή φίλος και εραστής της σοφίας. Προσπαθούσε να την κατακτήσει με πάθος...
Ο Σωκράτης δεν δεχόταν πληρωμή για τη διδασκαλία του. Οι σοφιστές, αντίθετα, ζητούσαν αμοιβή για τις "εντυπωσιακές" γνώσεις και ιδέες τους.
Ο αληθινός φιλόσοφος-δάσκαλος προσπαθεί να μελετήσει και να καταλάβει τα πράγματα μαζί με τους μαθητές του. Ο σοφιστής νομίζει πως ξέρει ένα σωρό πράγματα και προσπαθεί να τα χώσει στο κεφάλι των μαθητών του.
Οι σοφιστές νόμιζαν πως τα ήξεραν όλα, παρίσταναν τους παντογνώστες και καμάρωναν για τη "σοφία" τους.
Ο πραγματικός φιλόσοφος είναι αλλιώς. Ξέρει πως, κατά βάθος, οι γνώσεις του είναι ελάχιστες.
Τέτοιος ήταν και ο Σωκράτης. Ήξερε μονάχα ένα πράγμα: πως δεν ήξερε τίποτα! Και υπέφερε που ήξερε τόσα λίγα...

Σαν πολύ δεν μοιάζουν ο Σωκράτης κι ο Χριστός;

- Κανείς τους δεν κατέγραψε τη διδασκαλία του. Ό,τι ξέρουμε γι' αυτούς, μας το είπαν και έγραψαν οι μαθητές τους.
- Πίστευαν κι οι δυο πως μιλούσαν στο όνομα κάποιας άλλης, ανώτερης δύναμης!
- Προκαλούσαν τους ισχυρούς της κοινωνίας και κατέκριναν κάθε μορφή αδικίας και κατάχρησης εξουσίας!
- Ήταν κι οι δυο ιδιαίτερα ικανοί στην τέχνη της συζήτησης!
- Θυσίασαν τη ζωή τους για χάρη των πεποιθήσεών τους και προχώρησαν στο θάνατο με το κεφάλι ψηλά!

Η "μαμή" της γνώσης!

Ο Σωκράτης είχε "μανία" με τους ανθρώπους. Ήθελε να κινείται διαρκώς ανάμεσά τους, να τους βλέπει, να συζητά μαζί τους, να τους προβληματίζει.
Γι' αυτό και πού τον έχανες πού τον έβρισκες, δεν ξεκόλλαγε από την αγορά.
Οι φίλοι του που τον καλούσαν για περιπάτους στην εξοχή (στους σημερινούς Αμπελόκηπους) τους απαντούσε με ένα ... "τα χωράφια και τα δέντρα δεν έχουν τίποτα να μου διδάξουν"!
Ο Σωκράτης, σαν το Χριστό, δεν έγραψε ούτε μια λέξη. Όσα γνωρίζουμε γι' αυτόν τα έσωσαν οι μαθητές του, και κυρίως ο Πλάτωνας.
Ούτε του άρεσε να φεύγει απ' την πολυαγαπημένη του Αθήνα. Μόνο τρεις φορές πέρασε τα σύνορα, κι αυτές ως στρατιώτης για να συμμετάσχει σε εκστρατείες...
Ο Σωκράτης δεν δίδασκε, συζητούσε. Προτιμούσε να κάνει ερωτήσεις παρά να δίνει απαντήσεις.
Του άρεσε να φαντάζεται τον εαυτό του ως "μαμή". Τα παιδιά δεν τα γεννά η μαμή αλλά η μητέρα τους. Όμως η μαμή στέκεται δίπλα της και τη βοηθάει στη γέννα.
Έτσι κι ο Σωκράτης, θεωρούσε καθήκον του να βοηθάει τους ανθρώπους να "γεννήσουν" την ορθή γνώμη.
Γιατί η αληθινή γνώση έρχεται πάντα από μέσα μας, σαν το παιδί την ώρα της γέννας...