Πέμπτη 19 Ιουνίου 2008

Δεν άλλαξαν και πολλά πράγματα ...

Ο Θεόφραστος στο βιβλίο του «Χαρακτήρες» και στο κεφάλαιο «δεισιδαίμονας» περιγράφει μια συνηθισμένη μέρα ενός Αθηναίου:
«το πρωί πηγαίνει να πλύνει τα χέρια του στην πηγή ενός ναού όπου το νερό, λένε, είναι πιο καθαρό και κάνει καλό. Έπειτα, βάζει στο στόμα του ένα δαφνόφυλλο για να εξασφαλίσει την εύνοια του Απόλλωνα.
Αν τη νύχτα κάποιο ποντίκι τρύπησε το σακίδιό του, αντί να πάει στον τσαγκάρη να του το επισκευάσει, πηγαίνει σε μάντη για να μάθει ποιος θεός τον πρόσβαλε και σε ποιον πρέπει να θυσιάσει.
Βαδίζοντας έξω από τα τείχη προσέχει να μην πατήσει ποτέ τις ταφόπετρες. Δεν ανέχεται τη θέα των κάρων που μεταφέρουν τα πτώματα κι αν, κατά τύχη, συναντήσει επιληπτικό ή τρελό, πανικοβάλλεται και φτύνει στον κόρφο του …».

Σάββατο 14 Ιουνίου 2008

Πλατωνικός έρωτας και χριστιανική αγάπη ...

(από το ιστολόγιο θεολογικού προβληματισμού "Συ είπας")
Τον πλατωνικό έρωτα θα μπορούσαμε να τον ορίσουμε ως μια ανάταση ψυχής μέσα σε συνθήκες ιδανικής ομορφιάς. Ένα εξαιρετικό βίωμα, μια εμπειρία συγκλονιστική που σε καμιά περίπτωση δεν σταματά στην αισθησιακή σαρκική απόλαυση. Είναι μια αρμονία ψυχών που γεννά το υψηλό, το ονειρικό, το ηδανικό, το ιδεώδες.
Όμως, ο πλατωνικός έρωτας στο βάθος του είναι αριστοκρατικός! Στηρίζεται στην επιλογή ανάλογα με την αξία. Το αγαπημένο είναι ανώτερο του αγαπώντος. Αντίθετα, η χριστιανική αγάπη είναι μίμηση της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο. Δεν βασίζεται στην κοινωνική σκοπιμότητα, την αλληλεγγύη, τους δεσμούς συγγένειας ή φιλίας. Ο πλησίον αγαπιέται όχι λόγω των αρετών ή της κοινωνικής του θέσης. Όσο, μάλιστα, πιο αδικαιολόγητη είναι η αγάπη (προς τον αμαρτωλό, τον εχθρό κλπ) τόσο είναι πιο αληθινή και άδολη.
Η αγάπη στρέφεται προς όλους, ο έρως ποτέ! Η χριστιανική ηθική βασίζεται στην ταπείνωση και στην παραίτηση απ' τη "δήθεν αξιοπρέπεια"! Η αρχαία ελληνική ηθική βασίζεται στην ατομική αξιοπρέπεια, στην εσωτερική αυτονομία και στην εξωτερική αυτάρκεια.
Ο 'Ερως υπακούει σε μια φυσική και λογική αναγκαιότητα. Το ωραίο δεν μπορείς παρά να το αγαπάς! Ο Έρως στρέφεται προς το ωραίο όπως το φυτό προς τον ήλιο. Η αγάπη όμως προς τον διπλανό μας είναι προσταγή "αντίθετη προς τη φύση"! Δεν είναι φυσικό και λογικό να αγαπάς κάποιον που έχεις σοβαρούς λόγους να μισείς...
Ο Πλάτων είναι κατά βάθος νομοθέτης. Σημασία γι' αυτόν έχει η επίτευξη του σκοπού του έρωτος, που είναι ο εμπλουτισμός και η βελτίωση του Εγώ! Συνεπώς, θα μπορούσε ο άνθρωπος ακόμη και να υποχρεωθεί να γίνει ηθικός. Ο Χριστός, όμως, είναι "αλιεύς ψυχών"! Έξω από την ελευθερία, χωρίς ελευθερία τίποτε δεν έχει ηθική αξία...

Τετάρτη 11 Ιουνίου 2008

Οι διάδοχοι του Αριστοτέλη

Πρώτος διαδέχθηκε τον Αριστοτέλη ο Θεόφραστος από την Ερεσό της Λέσβου. Διηύθυνε το «Λύκειο» από την φυγή του Αριστοτέλη στη Χαλκίδα (322 π.Χ.) μέχρι τον θάνατό του το 287 π.Χ. Είχε πάθος με τη βοτανική αλλά και … τα νεαρά αγόρια! Λέγεται πως σε προχωρημένη ηλικία ερωτεύθηκε τον Νικόμαχο, γιό του Αριστοτέλη!
Τον Θεόφραστο διαδέχθηκε ο Στράτωνας. Ήταν τόσο αδύνατος που οι σύγχρονοί του έλεγαν πως «πέρασε απ’ τη ζωή στο θάνατο δίχως να το καταλάβει»…
Μετά τον Στράτωνα έγινε διευθυντής του Λυκείου ο Λύκωνας. Γι’ αυτόν τα μόνα που ξέρουμε είναι πώς ήταν ευφραδέστατος και ντυνόταν πολύ εξεζητημένα …

Πέμπτη 5 Ιουνίου 2008

Ο Αριστοτέλης, θα έβλεπε Λαζόπουλο;

«Η τραγωδία είναι μίμηση σοβαρής πράξης
που εκτελείται με στολισμένη γλώσσα και ευγενείς ήρωες!
Η κωμωδία είναι μίμηση φαύλων υποκειμένων,
συχνά και άσχημων,
και θεμελιώδες στοιχείο της είναι το γελοίο»!