Το "δαιμόνιο" του Σωκράτη (Β)

Υπάρχουν αναρίθμητες ερμηνείες του "δαιμονίου".

Άλλοι κάνουν λόγο για "καθοδηγητικό πνεύμα", άλλοι για "φύλακα άγγελο", "κριτική συνείδηση", "έκτη αίσθηση", "διαίσθηση" κλπ

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι πρόκειται για ένα τέχνασμα του Σωκράτη, προκειμένου να προφυλάσσει τον εαυτό του: το επικαλούνταν κάθε φορά προκειμένου να μη χρειάζεται να δικαιολογήσει τις όποιες αποφάσεις του!

Το "δαιμόνιο" του Σωκράτη (Α)

Να πώς περιγράφει ο ίδιος ο Σωκράτης το "δαιμόνιό" του στη "Απολογία" του:

"Σε μένα, λοιπόν, αυτό άρχισε να υπάρχει από τότε που ήμουν παιδί! Είναι μια φωνή που ακούω, η οποία, όποτε την ακούω πάντοτε με αποτρέπει από κάτι που πρόκειται να κάνω και ποτέ δεν με προτρέπει σε τίποτα! Αυτή η φωνή είναι που με εμποδίζει ν' ασχοληθώ με την πολιτική!"...

Σαχλαμαρίζουν οι φιλόσοφοι;

Ο Βολταίρος, στο έργο του "Λεξικό της Φιλοσοφίας",

σχολιάζει στο λήμμα "Το Ωραίο":

"Τι είναι ωραίο;

Ρωτήστε έναν βάτραχο

και θα σας απαντήσει πως είναι η βατραχίνα του.

Ρωτήστε έναν μαύρο απ' τη Γουινέα

και θα σας πει ότι τρελαίνεται για μια πλακουτσωτή μύτη...

Ρωτήστε έναν φιλόσοφο

και θα σας απαντήσει με μια σαχλαμάρα"!

Τελικά, ποιος έχει άδικο;

Η τίγρη που με αρπάζει έχει δίκιο!

Κι εγώ που τη σκοτώνω, επίσης ...

Καρτέσιος:

"Πρέπει να αμφιβάλω γιά όλα! Ακόμα και για την αμφιβολία μου!"

Πασκάλ:

"Τι περίεργο να θαυμάζουμε πίνακες για την ομοιότητά τους με πράγματα που ελάχιστα τα προσέχουμε στο πρωτότυπο..."

Οι φίλοι ...

... είναι η οικογένεια που διαλέγουμε!

Μια άλλη άποψη ...

"Αρπαχτήκαμε όλοι από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, που είναι ένα είδος καραγκιόζη! Χάψαμε όλες τις ψευτιές των Ελλήνων! Φερ' ειπείν, ονόμασαν ένα καθεστώς δημοκρατία, στο οποίο αυτό που λέμε σήμερα λαός, εργάτες, εργαζόμενοι ... ήταν δούλοι, δηλαδή πράγματα! ... Πρέπει ν' αλλάξουμε προγόνους ..."

Μονταίνι!

Η ομορφιά δεν σε μαγεύει

... σε τρελαίνει!

Άντε βρες άκρη ...

Ο Βολταίρος, αστός στοχαστής του 18ου αιώνα, ισχυριζόταν: "Ακόμη κι αν δεν υπήρχε Θεός θα έπρεπε να τον επινοήσουμε!"...

Ο Μπακούνιν, επαναστάτης αναρχικός στοχαστής του 19ου αιώνα, δήλωνε: "Ακόμη κι αν υπάρχει Θεός θα πρέπει να τον καταργήσουμε!"...

Το παράδειγμα του Ρουσσώ!

Η θρησκεία είναι δογματική. Συνδέεται πάντα με μια ορθοδοξία, δεν αμφισβητεί τίποτα, δεν προχωράει μέσω ερωτημάτων, προσπαθεί να προσφέρει λύσεις και οριστικές απαντήσεις.

Η φιλοσοφία, αντίθετα, βασίζεται στο κριτικό πνεύμα, θέτει τα πάντα υπό αμφισβήτηση, αποκλείει την a priori πίστη.

Ερωτήματα, αμφιβολία και αβεβαιότητα είναι τα καλύτερα κριτήρια της φιλοσοφικής πράξης. Οι φιλόσοφοι δεν πιστεύουν ότι η αλήθεια μπορεί να συλληφθεί οριστικά και απόλυτα. Κανένας τους δεν θεωρεί τις απόψεις του πλήρως αποτελεσματικές.

Όταν μια μητέρα συνάντησε τον Ρουσσώ και του είπε πως μεγάλωσε το παιδί της ακολουθώντας πιστά τις παιδαγωγικές του απόψεις, εκείνος της απάντησε: "Δεν κάνατε καλά κυρία μου"!

Το "πώς" και το "γιατί"...

Αντικείμενο της φιλοσοφίας είναι η αναζήτηση του απόλυτου.

Ο Αριστοτέλης έκανε λόγο για την "αναζήτηση των πρώτων αρχών και των πρώτων αιτίων"!

Στην αρχή, επιστήμες και φιλοσοφία ήταν ένα! Η καθολική γνώση τις περιλάμβανε και τις δύο χωρίς διάκριση.

Η επιστήμη απαντά στο ερώτημα "πώς;" ενώ η φιλοσοφία στο "γιατί;"...

Κόλαση και Παράδεισος ...

Σωκράτης:

"Θεωρώ ότι για τους νεκρούς επιφυλλάσσεται κάποιο μέλλον! Κι ότι αυτό το μέλλον είναι καλύτερο για τους καλούς παρά για τους κακούς..."

Σωκράτης ο ασεβής...

"Τη βροχή την προκαλούν τα σύννεφα κι όχι ο Δίας!

Ειδαλλιώς, αν εξαρτιόταν μόνο από το Δία,

θα βλέπαμε βροχή και με καλοκαιρία!"

Όσκαρ Γουάιλντ:

"... Η κοινή λογική είναι εξίσου σπάνια με την ιδιοφυία!"

"Φιλοσοφία" ...

Τον όρο "φιλοσοφία" χρωστάμε στον Πυθαγόρα που εξοργιζόταν κάθε φορά που τον αποκαλούσαν "σοφό"!

"Δεν είμαι σοφός" έλεγε "αλλά φίλος της σοφίας", δηλαδή "φιλόσοφος"!

Πολύ αργότερα ο Χάιντεγκερ θα πει ότι η φιλοσοφία δεν είναι η "αγάπη της σοφίας" αλλά η "σοφία της αγάπης"!

Η "τριπλή διύλιση" του Σωκράτη!

Μια μέρα, εκεί που ο Σωκράτης έκανε βόλτα στην Ακρόπολη, συνάντησε κάποιον που του ανακοίνωσε ότι έχει να του πει κάτι πολύ σημαντικό που άκουσε για έναν απ' τους μαθητές του.

Ο Σωκράτης τον παρακάλεσε, πριν του πει τι είχε ακούσει, να κάνει το τεστ της "τριπλής διύλισης"!

- Τι πράγμα είναι τούτο; τον ρώτησε εκείνος.

- Να, πριν μου πεις τι άκουσες για τον μαθητή μου, θα ήθελα να κάτσουμε λίγο να το φιλτράρουμε. Το πρώτο φίλτρο είναι αυτό της αλήθειας. Είσαι, λοιπόν, εντελώς σίγουρος ότι αυτό που πρόκειται να μου πεις είναι αλήθεια;

- Ε ... όχι εντελώς, απλώς το άκουσα όμως και ...

- Μάλιστα ... άρα δεν έχεις ιδέα αν αυτό που θέλεις να μου πεις είναι αλήθεια ή ψέματα. Ας δοκιμάσουμε τώρα το δεύτερο φίλτρο, αυτό της καλοσύνης! Αυτό που πρόκειται να μου πεις για τον μαθητή μου είναι κάτι καλό;

- Καλό; Όχι! Το αντίθετο μάλλον...

- Άρα, θέλεις να πεις κάτι κακό για τον μαθητή μου αν και δεν είσαι καθόλου σίγουρος αν είναι αλήθεια! Αλλά μην απογοητεύεσαι! Μπορεί να περάσεις το τεστ γιατί υπάρχει και τρίτο φίλτρο. Αυτό της χρησιμότητας. Είναι, αυτό που θες να μου πεις, κάτι που μπορεί να μου φανεί χρήσιμο;

- Όχι ... δε νομίζω!

- Άρα, αυτό που θα μου πεις δεν είσαι σίγουρος αν είναι αλήθεια και είσαι βέβαιος πως δεν είναι ούτε καλό ούτε χρήσιμο! Γιατί, λοιπόν, θα πρέπει να το ακούσω;

Καλύτερα να είσαι ...

... δυστυχισμένος Σωκράτης παρά ευτυχισμένο γουρούνι!

Φταίνε τα κορακίστικα;

Η φιλοσοφία πάσχει σήμερα από μοναξιά!

Μιλάμε γι' αυτήν αλλά δεν ασχολούμαστε μαζί της...

Μας εμποδίζει η θανάσιμη σοβαρότητα και τα κορακίστικα των ειδικών!

Όμως η φιλοσοφία δεν είναι αυτοσκοπός.

Συμβάλλει στην απάντηση θεμελιωδών ερωτημάτων που οφείλουμε πάντοτε να θέτουμε εκ νέου...

"Πώς πρέπει να ενεργούμε;" ... αυτό είναι η ηθική!

"Πώς βλέπουμε τον κόσμο και το μέλλον του;" ... αυτό είναι η μεταφυσική!

"Πώς φτάνουμε στην αλήθεια;" ... αυτό είναι η λογική και η θεωρία της γνώσης!

"Τι είναι όμορφο;" ... αυτό είναι η αισθητική!

Καντ:

Η φιλοσοφία είναι η προσπάθεια εναρμόνησης της σκέψης και της πράξης!

Τη φιλοσοφία δεν μπορούμε να τη μάθουμε.

Μπορούμε όμως να μάθουμε να φιλοσοφούμε!

Λίζα Τζέραρντ:

"Είμαι χροστιανή αλλά περιφρονώ τη θρησκεία. Τη θεωρώ μια πολιτική επινόηση που επιδιώκει να κρατήσει τον κόσμο μακριά από το Θεό!

Ο χριστιανισμός έχει εξελιχθεί σε θεσμό και η καθεστωτική του αντίληψη δεν έχει σχέση με την πνευματικότητα!".

Φιλοσοφία ή ψυχοφάρμακα;

Οι φιλόσοφοι του 19ου αιώνα έστρεψαν τη φιλοσοφία σε κατευθύνσεις περισσότερο θεωρητικές-ακαδημαϊκές. Την έκαναν τρομακτική, βαρετή, ακαταλαβίστικη...

Όμως η φιλοσοφία ήταν εξ αρχής τρόπος ζωής, εργαλείο βελτίωσης της καθημερινότητας και επίλυσης πρακτικών προβλημάτων του βίου μας.

Μας προσφέρει τα κατάλληλα μέσα για να ξεπερνούμε τις δυσκολίες και τα εμπόδια με ευρύτητα πνεύματος, ψυχική ηρεμία και στοχασμό. Χωρίς φαρμακευτικές αγωγές και ψυχοφάρμακα...

Για φαντάσου...

Ο Σωκράτης, χειμώνα καλοκαίρι, φορούσε πάντα τα ίδια ρούχα! Μια πουκαμίσα ή, το πολύ-πολύ, ένα υφασμάτινο μανδύα.

Για σανδάλια ή μάλλινα ρούχα ούτε λόγος να γίνεται...

Όσον αφορά τα είδη πολυτελείας ... δεν υπήρχε τίποτα που να τον συγκινεί!

Μια μέρα στάθηκε μπροστά σ' ένα κατάστημα της Αθήνας και βλέποντας το εκτιθέμενο εμπόρευμα είπε έκπληκτος:

"κοίτα πόσα πράγματα χρειάζονται οι Αθηναίοι για να ζήσουν!"...

Γοργίας ο Λεοντίνος...

- Μπορείς να πεις πως είσαι σίγουρος ότι υπάρχει Θεός;

- Όχι...

- Μπορείς να πεις με σιγουριά πως δεν υπάρχει;

- Ελικρινά όχι!

- Παραδέχεσαι, λοιπόν, ότι μπορεί να υπάρχει κάτι που δεν το ξέρεις;

- Ναι!

- Τότε, αν έχεις την καλοσύνη, πες "Θεό" αυτό το πράγμα που παραδέχεσαι ότι δεν ξέρεις...

- Κι αν θέλω, απλώς, να το ονομάσω "πράγμα που δεν ξέρω";

- Το ίδιο κάνει, η αξία του δεν αλλάζει!

Ο πατέρας του σχετικισμού!

Όλη η φιλοσοφία του Πρωταγόρα συνοψίζεται σε μια φράση:

"Για όλα τα πράγματα μέτρο είναι ο άνθρωπος"!

Καμία άποψη δεν είναι πιο αληθινή από την άλλη!

Η αξία των πραγμάτων ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά και για τον ίδιο άνθρωπο από στιγμή σε στιγμή...

Εις θάνατον ...

Να η φράση για την οποία οι Αθηναίοι καταδίκασαν σε θάνατο τον Πρωταγόρα:

"Για τους Θεούς δεν μπορώ να γνωρίζω τίποτα. Ούτε ότι υπάρχουν ούτε ότι δεν υπάρχουν ούτε τι λογής μορφή έχουν. Γιατί είναι πολλά τα όσα μας εμποδίζουν να γνωρίζουμε ...

Από τη μια το άδηλο του ζητήματος κι από την άλλη η συντομία της ανθρώπινης ζωής...".

Ο φιλόσοφος είναι ...

... σαν τον δεκαθλητή .... δηλ. ένας άνθρωπος ικανός νά ναι πρώτος στην τελική βαθμολογία κι ας μην έχει νικήσει σε κανένα επιμέρους άθλημα!

Τα ... λιβάδια της Αφροδίτης!

Ο Εμπεδοκλής δεν ήταν μόνο σπουδαίος φιλόσοφος αλλά και ποιητής. Ακόμη και στο έργο του "περί φύσεως", που αποτελεί μια πραγματεία φυσικών επιστημών, συναντά κανείς δείγματα της ποιητικής του ιδιοφυίας.

Αποκαλεί, π.χ., τη θάλασσα "ιδρώτα της γής"!

Σε άλλο σημείο του έργου του, πραγματευόμενος το θέμα του τοκετού, θέλοντας να περιγράψει τον τόπο απ' όπου το βρέφος ξεπροβάλλει στη ζωή, κάνει λόγο για ... "τις σχισμές των λιβαδιών της Αφροδίτης"!

Χωρίς τίτλο ...

Η βλακεία ... γνωρίζει!

Η ευφυία ... διερωτάται!

Μια απορία...

Πώς μπορείς να λες ότι αγαπάς κάποιον τη στιγμή που υπάρχουν δέκα χιλιάδες άλλοι που αν τύχαινε και τους συναντούσες ίσως τους αγαπούσες περισσότερο;

Έτσι φιλοσοφούσαν στον Ακράγαντα!

"Οι Ακραγαντίνοι ζούσαν φιλήδονα θαρρείς και θα πέθαιναν την επόμενη μέρα!

Κι έχτιζαν τα σπίτια τους θαρρείς και θα ζούσαν αιώνια..."

Τίμαιος

Η Μοναξιά!

"Ω μοναξιά ... ω πατρίδα μου"!

Νίτσε

Η Μοναξιά καθαυτή δεν είναι ούτε άσχημη ούτε όμορφη...

Απλά είναι ένας μεγεθυντικός φακός:

αν νιώθεις άσχημα και είσαι μόνος, νιώθεις πάρα πολύ άσχημα...

αν νιώθεις καλά και είσαι μόνος, νιώθεις πάρα πολύ καλά...

Το κακό είναι ότι τις περισσότερες φορές νιώθεις πιο πολύ άσημα παρά καλά!

Ένας φιλόσοφος με χιούμορ...

Μια φορά είπε κάποιος στον Ξενοφάνη πως είχε δει χέλια να ζουν στο ζεστό νερό...

Κι εκείνος απάντησε: "Πάει να πει πως θα τα μαγειρέψουμε σε κρύο!"...

Μητσάρας ο ... φιλόσοφος!

Κατακαλόκαιρο ήταν και ο ήλιος έβραζε. Μπήκε στο πυρωμένο φορντάκι του και μόλις προσπάθησε να βάλει μπρος κατάλαβε πως είχε μείνει από μπαταρία.

Βλαστήμησε θεούς και δαίμονες και τράβηξε με τα πόδια στο πλησιέστερο ηλεκτρολογείο.

Τα ρολά ήταν κατεβασμένα και πάνω τους κολλημένη μια ταμπέλα: "Αφού κέρδισε όσα του φτάνουν, ο Μητσάρας πήγε στη θάλασσα"!

Ο Μητσάρας είχε κάνει μια επιλογή ζωής που προϋποθέτει κάποια φιλοσοφία...

Άνθρωποι και ανθρωπάκια...

Πολλοί αγωνιούν πώς θα επιμηκύνουν τη ζωή τους ενώ θα έπρεπε να τους απασχολεί το πώς θα την διευρύνουν...

Ηράκλειτος ο σκοτεινός!

Ο Ηράκλειτος υπήρξε σίγουρα άνθρωπος ιδιόρρυθμος και αντικοινωνικός. Προς τα τέλη της ζωής του εγκατέλειψε την πόλη του κι έγινε ερημίτης. Περιήλθε σε άγρια κατάσταση τρεφόμενος μόνο με βότανα κι αγριόχορτα.
Εκεί έγραψε κι ένα βιβλίο με τίτλο "περί φύσεως" και το κατέθεσε ο ίδιος στο ναό της Αρτέμιδος για να μην πέσει σε ανίερα χέρια!
Απ' ότι έγραφε εκεί μέσα δεν καταλάβαινες γρυ! Για το λόγο αυτό και ο φίλος μας έμεινε στην ιστορία της φιλοσοφίας ως "σκοτεινός"!
Ο Σωκράτης ήταν απ' τους πρώτους που διάβασαν το βιβλίο. Κι όταν ρωτήθηκε πώς του φάνηκε, απάντησε: "Όσα κατάλαβα ήταν εξαιρετικά. Φαντάζομαι το ίδιο εξαιρετικά θα είναι κι όσα δεν κατάλαβα"!

Τι θα ψήφιζε ο Ηράκλειτος στις 16 Σεπτέμβρη;

Ο Ηράκλειτος, αν και "περιφρονητής του όχλου", δεν είχε καμία προσωπική φιλοδοξία. Παρ' ότι διέθετε το κληρονομικό δικαίωμα να γίνει προεστός στον τόπο του, εκείνος παραιτήθηκε υπέρ του νεότερου αδελφού του.

Αλλά κι όταν ο βασιλιάς των Περσών Δαρείος, που ήθελε να περιστοιχίζεται από διανοούμενους, τον κάλεσε κοντά του, ο φίλος μας αρνήθηκε τη χλιδή και το χρυσάφι καταγγέλοντας την "αυθάδη και ακόρεστη φιλοδοξία που γεννά το φθόνο!"...

Ο Ηράκλειτος είχε ομολογουμένως πρωτότυπες πολιτικές απόψεις. Καλούσε συχνά τους συμπατριώτες του Εφεσίους "να πάνε ένας-ένας να κρεμαστούν και να εμπιστευτούν τη διακυβέρνηση της πόλης στα παιδιά"!

Μια άλλη φορά που οι Εφέσιοι συζητούσαν ένα σοβαρό πρόβλημα της πόλης, ο φίλος μας τους άφησε σύξυλους και πήγε να παίξει ζάρια με κάτι νεαρούς. Στις παρατηρήσεις των συμπολιτών του απάντησε: "Τι ξαφνιάζεστε καθάρματα; Δεν είναι καλύτερα να παίζω με τα παιδιά παρά να συμμετέχω μαζί σας στη διακυβέρνηση της πόλης;"...

Ένας φιλόσοφος που συμβουλεύονταν τον εαυτό του!

Ο Ηράκλειτος γεννήθηκε στην Έφεσσο, λίγο πιο πάνω απ' το σημερινό Κουσάντασι με τις πανέμορφες παραλίες και τα έξαλλα κλαμπάκια...

Ο φίλος μας όμως δεν ήταν του ξεσαλώματος! Ως γνήσιος αριστοκράτης της εποχής του "κρατούσε χαρακτήρα", ήταν αντικοινωνικός και μάλλον σκυθρωπός...

Ήταν σνομπ τύπος κι είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Καυχιόταν, μάλιστα, ότι δεν είχε ποτέ του κανέναν δάσκαλο. Κι όταν έπρεπε να σκεφτεί πριν πάρει μια απόφαση, έλεγε: "περιμένετε μια στιγμή να συμβουλευτώ τον εαυτό μου"!

Εκείνους όμως που αντιπαθούσε περισσότερο ήταν οι "πολλοί"! "Οι πολλοί" έλεγε "είναι σκάρτοι! Οι λίγοι αξίζουν!". Και συμπλήρωνε: "οι πολλοί κοιτάζουν να κορεστούν σαν τα κτήνη"!

Τι γυρεύει ο Πυθαγόρας στο Πεκίνο;

"Στη ζωή και στους Ολυμπιακούς αγώνες", έλεγε ο Πυθαγόρας, "διακρίνουμε τρεις κατηγορίες ανθρώπων: η χαμηλότερη τάξη αποτελείται απ' όσους πηγαίνουν για ν' αγοράσουν και να πουλήσουν. Ακολουθούν αυτοί που αγωνίζονται για τη δόξα. Καλύτεροι όμως απ' όλους είναι εκείνοι που πηγαίνουν μόνο για να δουν"!

Κατά τη γνώμη μου ο φιλόσοφος εννοεί την ανιδιοτελή γνώση στην οποία πρέπει ν' αφοσιωθούμε εντελώς ελευθερωμένοι απ' τα δεσμά της φύσεως...

Kαι μασόνος και θαυματοποιός...

Η οργάνωση του Πυθαγόρα είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας μασονικής στοάς: μυστικότητα, τελετή μύησης, μορφή Μεγάλου Διδασκάλου, αλληλοβοήθεια μεταξύ "αδελφών", σύμβολα, διαβήτες, γνώμονες κλπ.

Σχετικά με τη μυστικότητα ο νόμος της Σχολής δεν έδιχνε κανένα έλεος για τους παραβάτες. Λέγεται πως κάποιος μαθητής, ο Ίπασσος, αποκάλυψε κάποια σπ' τα μυστικά της ... αλλά η κατάρα του Διδασκάλου τον χτύπησε και ναυάγησε λίγα μίλια από τον Κρότωνα...

Στον Πυθαγόρα αποδόθηκαν πολλά και ασυνήθιστα γεγονότα:

α) σκότωσε ένα φαρμακερό φίδι με μια δαγκωματιά!

β) συνομιλούσε για πολλά χρόνια με μια αρκούδα!

γ) έπεισε μια γελάδα να μην ξαναφάει κουκιά!

δ) εθεάθη την ίδια στιγμή στον Κρότωνα και στο Μεταπόντιο (σα να λέμε ... στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη!)

ε) τον χαιρέτησε μεγαλόφωνα ο ποταμός Νέσσος που, ρέοντας πλάι του αναφώνησε: "Χαίρε ω Πυθαγόρα!"

Τα τρία κρίσιμα ερωτήματα...

Οι Πυθαγόρειοι ζούσαν όλοι μαζί και σε καθεστώς κοινοκτημοσύνης.
Κάθε βράδυ, το ηλιοβασίλεμα, έθεταν στον εαυτό τους τρία ερωτήματα:
α) τι καλό έκανα σήμερα;
β) τι κακό έκανα;
γ) τι παρέλειψα να κάνω;

Αποφασίζομεν και διατάσσομεν...

Ο Πυθαγόρας μίλαγε στους μαθητές του κάθε βράδυ. Υπήρχαν και ορισμένοι που έρχονταν από τα πέρατα του κόσμου για να τον ακούσουν!

Φαίνεται όμως πως ο φιλόσοφός μας ήταν κομμάτι ψαρωτικός και ζόρικος! Δεν εμφανίζονταν σε κανέναν! Μιλούσε πάντα κρυμμένος πίσω από μια κουρτίνα.

Μόνο λίγοι τυχεροί επιτρέπονταν να βρεθούν μπροστά του. Οι ίδιοι οι μαθητές του μπορούσαν να τον δουν μόνο μετά από πέντε χρόνια σπουδών...

Κάθε κουβέντα του άρχιζε με τη φράση: "Μα τον αέρα που αναπνέω, μα το νερό που πίνω, δεν θα ανεχτώ καμία αντίρρηση σε όσα ετοιμάζομαι να πω"!

Πάντως, όσοι έτυχε να τον γνωρίσουν από κοντά, μαρτυρούν πως η όλη του εμφάνιση απέπνεε μια γλυκήτητα...

Τι του έφταιγαν τα κουκιά;

Μόλις έφτασε στον Κρότωνα ο φίλος μας ο Πυθαγόρας ίδρυσε μια σχολή στην οποία τηρούσαν με απόλυτη αυστηρότητα μια σειρά από εντελώς παράξενους κανόνες! Ιδού μερικοί:
- Να μην τρως κουκιά.
- Να μην τεμαχίζεις το ψωμί.
- Να μην συνδαυλίζεις τη φωτιά με το σίδερο.
- Να μην αγγίζεις λευκό πετεινό.
- Να μην κοιτιέσαι στον καθρέφτη πλάι στο φως.
Είναι ανώφελο να προσπαθήσουμε να βρούμε το βαθύτερο νόημα όλων αυτών των εντολών. Ενδεχομένως να είχαν μεταφορική σημασία.
Το «να μην τεμαχίζεις το ψωμί σου» θα μπορούσε να σημαίνει «να μην χωρίζεις απ’ τους φίλους σου»!
Το «να μην συνδαυλίζεις τη φωτιά» ίσως σημαίνει «να σαι πάντα διατεθειμένος να συγχωρείς»!
Ένας Θεός όμως ξέρει γιατί ο Πυθαγόρας μισούσε τόσο πολύ τα κουκιά… τα αθώα και αβλαβή αυτά όσπρια!
Κατά τον Αριστοτέλη, η αιτία ήταν μια κάποια ομοιότητά τους με το αντρικό γεννητικό μόριο! Δεν μπορώ να ξέρω τι ακριβώς είχε υπ όψιν του ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος, αλλά δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι δεν μπορούσε να σταυρώσει γκόμενα…
Για να μην ξεφεύγουμε όμως απ’ το θέμα μας … ένα είναι σίγουρο: ο Πυθαγόρας έτρεφε τόση αντιπάθεια για τα κουκιά που απαγόρευε ακόμη και να τα ονοματίσει κανείς μπροστά του!

Ιπποκράτης:

«Είναι πιο σημαντικό να ξέρεις ποιο είδος ανθρώπου έχει μια πάθηση, παρά να ξέρεις ποιο είδος πάθησης έχει ένας άνθρωπος…»

Αριστοτέλης:

"... Των πολλών επιδίωξις η ηδονή, των εκλεκτών η δόξα, των επιλέκτων η αρετή!"

Ηθικό δίδαγμα: μακριά από τα ρεμάλια!

Τέλειωσε τις σπουδές του στο εξωτερικό ο Πυθαγόρας και νά τος πίσω στην πατρίδα του τη Σάμο ν' αναλαμβάνει δάσκαλος του γιου τού τυράννου Πολυκράτη.

Βέβαια, όταν ακούτε "Πολυκράτης της Σάμου" να ξέρετε πως πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα κουμάσια της αρχαιότητας. Δεν τού φτανε που ήταν τύραννος, είχε αναδειχθεί σε έναν από τους τρομερότερους πειρατές της Ιωνίας! Δεν τολμούσε πλοίο να πλησιάσει τις ακτές και τα πλοία του αρχιπειρατή έπεφταν πάνω του να το κουρσέψουν!

Ο Πολυκράτης δεν ήταν άνθρωπος της προκοπής. Στην αυλή του δεν έκανε τίποτε άλλο από το να γλεντοκοπά με καμιά εκατοστή κοριτσόπουλα κι άλλα τόσα περίπου χαριτωμένα αγοράκια. Και για ξεκάρφωμα είχε μαζέψει και πέντ-έξι διανοουμένους για να δείχνει ότι προστατεύει τα γράμματα και τις τέχνες...

Ε ... δεν άντεξε για πολύ κοντά του ο καημένος ο Πυθαγόρας. Ασκητικός και ηθικολόγος καθώς ήταν αποφάσισε να ξαναμπεί στα πλοία και νά τος, όλο ζωντάνια, στα σαράντα του, να αποβιβάζεται στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας!

Οι γέροντες της πόλης του έδειξαν μεγάλη εμπιστοσύνη και του ανέθεσαν να διδάξει στους νέους την ελληνική σοφία. Άλλο που δεν ήθελε ο Πυθαγόρας! Μέχρι να πεις "καμηλοπάρδαλη" ίδρυσε μια σχολή ("εταιρία" την έλεγε) με 300 περίπου φανατικούς μαθητές του...

Πυρ, γυνή και θάλαττα....

Μετά την αιγυπτιακή του περιπέτεια, ο Πυθαγόρας συνέχισε τις σπουδές του στους Χαλδαίους (αστρονομία), Φοίνικες (λογιστική και γεωμετρία) και Μάγους (μυστικές τελετές). Σημειωτέον πώς Μάγοι ονομάζονταν μία από τις έξι φυλές των Μήδων της Μ. Ασίας!

Κάποτε πέρασε κι απ' την Περσία όπου και συνάντησε τον μεγάλο Ζαρατούστρα απ' τον οποίον έμαθε τη θεωρία των αντιθέτων.

Ο Ζαρατούστρα δίδασκε πως τα πάντα γεννιούνται από τη σύγκρουση των δυνάμεων του Καλού και του Κακού. Με το Καλό συμπαρατάσσονται το Φως και ο Άντρας και με το Κακό το Σκότος και η Γυναίκα!

Παράξενο πράγμα... Όλοι οι μεγάλοι σοφοί της αρχαιότητας (Κομφούκιος, Ζαρατούστρα, προφήτης Ησαϊας μέχρι και ο απόστολος Πάυλος) πάντα έβαζαν τη γυναίκα στην πλευρά του κακού...

Ε όχι και πουτάνα ο Πυθαγόρας!

Ο Πυθαγόρας πίστευε στη μετενσάρκωση. Η ψυχή του μετακόμιζε από σώμα σε σώμα, άλλαζε ... ένας θεός ξέρει πόσα είδη ζώων ... ενδεχομένως και φυτών!

Από τη σταδιοδρομία του ως ανθρώπου "γνωρίζουμε" ότι αρχικά έζησε ως Αιθαλίδης, γιος του Θεού Ερμή. Έπειτα ως Εύφορβος που συμμετείχε στον Τρωικό Πόλεμο και τραυματίσθηκε απ' τον Μενέλαο. Στη συνέχεια τον συναντάμε στη νήσο Δήλο ως έναν φτωχό ψαρά με το όνομα Πύρρος.

Η εντυπωσιακότερη όμως μετενσάρκωση του Πυθαγόρα πρέπει να ήταν όταν η ταλαιπωρημένη του ψυχή μπήκε στο αρωματισμένο κορμί της ξακουστής εταίρας Αλκώς!

Τα "φακελάκια" του Πυθαγόρα...

Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο, εκεί γύρω στα 570 π.Χ. Είχε κάποιο χοντρό μέσο κι έτσι τον δέχθηκε στη Σχολή του ο περίφημος δάσκαλος Φερεκύδης! Εκεί, το πρώτο πράγμα που έμαθε, όπως λεν οι βιογράφοι του, ήταν να κάνει θαύματα!

Κάποια στιγμή ο Φερεκύδης πέθανε! Οι μαθητές του δεν μπόρεσαν να κάνουν το θαύμα και να τον αναστήσουν κι έτσι ο Πυθαγόρας, που αγαπούσε τα μαθηματικά, πήγε για μεταπτυχιακά στους Αιγύπτιους ιερείς!

Πήρε μαζί του τρεις ασημένιες στάμνες και μια συστατική επιστολή του τύραννου της Σάμου Πολυκράτη και νά τος ο φίλος μας στον Φαραώ Άμασι!

Ο Άμασις, για να τον ξεφορτωθεί τον παρέπεμψε στους ιερείς της Ηλιούπολης. Εκείνοι, όμως, αφού πήραν το "φακελάκι", δηλαδή τη μια ασημένια στάμνα, δήλωσαν υποκριτικά ανάξιοι να αναλάβουν έναν τόσο σπουδαίο μαθητή και τον ξαπόστειλαν στους συναδέλφους τους στη Μέμφιδα!

Αλλά κι εκείνοι έκαναν το ίδιο! Πήραν το φακελάκι τους και τον έστειλαν "πακέτο" στους ιερείς της Θήβας! Αυτοί οι καημένοι δεν είχαν πού αλλού να τον ... διεκπαιρεώσουν κι αναγκάστηκαν να τον δεχθούν. Τον υπέβαλαν βέβαια σε τρομερές δοκιμασίες αλλά ο Πυθαγόρας άντεξε κι αναδείχθηκε ο καλύτερος μαθητής τους...

Τα "βατραχάκια" των φιλοσόφων...

Ωραίοι, δε λέω, οι τρεις Μιλήσιοι φιλόσοφοι. Όμως πέταγαν κι αυτοί τα "βατραχάκια" τους ... που δεν ήταν και λίγα!

Ο καημένος ο Θαλής φαντάζονταν τη Γη σα μια μεγάλη σχεδία που επέπλεε σε μιαν απέραντη έκταση νερού! Που και που το νερό ταράζονταν, με συνέπεια να κλυδωνίζεται η σχεδία και να προκαλούνται σεισμοί...

Ο Αναξίμανδρος, πάλι, θεωρούσε πως η Γη είναι κάτι σαν τούρτα κρεμασμένη στον αέρα, στο κέντρο του σύμπαντος! Η τουρτίτσα δεν πέφτει γιατί βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο κι έτσι δεν έχει λόγο να διαλέξει μία κατεύθυνση αντί μιας άλλης...

Αλλά κι ο Αναξιμένης δεν πήγε πίσω! Νόμιζε πως το σύμπαν είναι μια γυάλινη μπάλα, σαν εκείνες που αγοράζουμε τα Χριστούγεννα κι αν τις αναποδογυρίσουμε πέφτει χιόνι. Στη γυάλινη αυτή μπάλα είναι τοποθετημένη η Γη σαν ένας επίπεδος δίσκος. Βρίσκεται ακριβώς στη μέση και χωρίζει το Σύμπαν σε δύο ημισφαίρια: το κατώτερο που είναι γεμάτο αέρα, και το ανώτερο που περιέχει τον Ήλιο, τη Σελήνη και τα άλλα αστέρια...

Η λογική του Αριστοτέλη!

Ο νομάρχης Θεσσαλονίκης υποστηρίζει ότι ο κόσμος οφείλει τα πάντα στην Ελλάδα!

Ο Γάλλος ζωγράφος Γουσταύος Κουρμπέ, στον πίνακα "Η προέλευση του κόσμου" (1866) απεικονίζει ένα γυναικείο σώμα, απ' το στήθος και κάτω, με τα πόδια ανοιχτά εις τρόπον ώστε το αιδοίο να βρίσκεται στο κέντρο της σύνθεσης!

Εφόσον η προέλευση του κόσμου είναι ένα αιδοίο και ο κόσμος ό,τι έχει το οφείλει στην Ελλάδα, τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε για τη χώρα μας;

Νερό, άπειρο ή αέρας;

Μεγάλη τρέλα είχε ο Θαλής με την παρατήρηση των ουράνιων φαινομένων. Αλλά οι συμπατριώτες του δεν μπορούσαν να τον καταλάβουν.
Μια μέρα, καθώς περπατούσε κοιτώντας τον ουρανό, έπεσε μέσα σ’ έναν βόθρο! Ακόμα και μια υπηρέτρια που περνούσε τυχαία, άρχισε να τον δουλεύει: «βρε συ Θαλή, δεν μπορείς να δεις αυτά που είναι μπροστά στα πόδια σου, νοιάζεσαι για τα πράγματα του ουρανού;
Το κύρος του Θαλή ανέβηκε μόνο μετά το 585 π.Χ., όταν κατόρθωσε να προβλέψει μια ολική έκλειψη ηλίου! Από τότε αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στις μετρήσεις και στις έρευνές του.
Και δεν κατόρθωσε λίγα πράγματα: μέτρησε το ύψος των πυραμίδων από τη σκιά τους, διαίρεσε το έτος σε 365 μέρες, ανακάλυψε τη Μικρή Άρκτο κλπ.
Την εποχή εκείνη όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι και επιστήμονες κοιμόταν και ξύπναγαν με ένα άγχος: να βρουν την πρωταρχική ουσία των όντων, το στοιχείο δηλαδή απ’ το οποίο προέρχονται τα πάντα!
Για το Θαλή η αρχή ήταν το υγρό, δηλαδή το νερό! Ο φίλος μας είχε παρατηρήσει πως όλα όσα είναι ζωντανά στη φύση, αποτελούνται κυρίως από υγρά: τα φυτά, οι τροφές, το σπέρμα κλπ. Η αγαπημένη του φράση ήταν: «νερό ίσον ζωή!».
Για τον μαθητή του τον Αναξίμανδρο αρχή ήταν το άπειρο! Από αυτό προήλθαν όλα και σ’ αυτό θα καταλήξουν!
Κάπου ανάμεσά τους κινήθηκε ο Αναξιμένης. Γι’ αυτόν η πρωταρχική ουσία είναι ο αέρας! Ένα στοιχείο, δηλαδή, που βρίσκεται στη φύση (όπως το νερό του Θαλή) κι έχει το χαρακτηριστικό να είναι αόρατο (όπως το άπειρο του Αναξίμανδρου)…

Ο απένταρος φιλόσοφος...

Ο Θαλής ήταν μηχανικός απ’ τη Μίλητο. Γεννήθηκε το δεύτερο μισό του 7ου αι. π.Χ. από Φοίνικες γονείς! Άρα δεν ήταν Έλληνας… ένα το κρατούμενο!
Μόλις έφτασε σε ηλικία που ο άνθρωπος βάζει μυαλό, μπάρκαρε στο πρώτο πλοίο και σάλπαρε για Αίγυπτο και Μέση Ανατολή. Εκεί διδάχθηκε αστρονομία, μαθηματικά και ναυσιπλοΐα από Αιγύπτιους και Χαλδαίους ιερείς … δύο τα κρατούμενα!
Όταν γύρισε στην πατρίδα, η μητέρα του, η κερά Κλεοβουλίνη, βάλθηκε, όπως όλες οι μαμάδες, να αποκαταστήσει το γιο της! «Άσε με μάνα» της έλεγε εκείνος «είμαι μικρός ακόμη»! Όσο περνούσαν τα χρόνια οι πιέσεις αυξάνονταν. Οπότε κάποια μέρα, ο ώριμος πλέον Θαλής άλλαξε απάντηση: «τώρα με πήραν τα χρόνια, δεν μπορώ να παντρευτώ»! Κι όσοι τον ρωτούσαν γιατί δεν ήθελε ν’ αποκτήσει διαδόχους, απαντούσε: «από αγάπη για τα παιδιά»!
Την περίοδο εκείνη ο κλάδος των φιλοσόφων δεν είχε ακόμη εφευρεθεί! Έτσι, ο φίλος μας ήταν απλά ένας περίεργος τύπος που ονειροβατούσε! «Είναι τόσο καλός άνθρωπος» έλεγαν «αλλά χωρίς πρακτικό νου. Μπορεί να ναι μορφωμένος, αλλά τι να την κάνει την μόρφωση που είναι πάντα απένταρος;»…

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Πάμε Μίλητο;

H Mίλητος τον 7ο και 6ο αιώνα π.Χ. ήταν η σημαντικότερη πόλη της Ιωνίας και ίσως ολόκληρου του κόσμου!
Είναι παρατηρημένο: το επίκεντρο της ιστορίας, της τέχνης, της επιστήμης, της στρατιωτικής ισχύος μετατοπίζεται αργά αλλά σταθερά ακολουθώντας την πορεία του ήλιου. Ξεκίνησε απ’ την Ανατολική Ασία, έκανε μια σύντομη στάση στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασία, ξαπόστασε κάμποσο καιρό στην Ελλάδα, σάλταρε στη Ρώμη για να συνεχίσει στη Γαλλία και Αγγλία για να καταλήξει σήμερα στην Αμερική! Αύριο ίσως επιστρέψει στην αρχική αφετηρία, την Κίνα και την Ινδία…
Η αρχαία Μίλητος ήταν κάτι σαν τη σημερινή Νέα Υόρκη! Μοναδικό της θεό είχε το χρήμα. Απ’ τα λιμάνια της ξεκινούσαν κι έφταναν πλοία φορτωμένα με του πουλιού το γάλα: στάρι, λάδι, μέταλλα, πάπυροι, κρασί, αρώματα…
Χορτασμένοι οι Μιλήσιοι άρχισαν ν’ απομακρύνονται απ’ τις μυστικιστικές εκκλήσεις της κάθε θρησκείας κι άρχισαν να δραστηριοποιούνται σε πιο ορθολογικές και πρακτικές δραστηριότητες. Στην πόλη αυτή έγιναν οι πρώτες γνωστές μελέτες για τη φύση, την αστρονομία και τη ναυτική τέχνη.
Θα μπορούσαμε να φανταστούμε τη Μίλητο σαν ένα μεγάλο ηλιόλουστο σταυροδρόμι, γεμάτο ναυτικούς, εμπόρους, επιχειρηματίες. Σιγά-σιγά, από τούτο το σημείο της γης, αρχίζει να κάνει την εμφάνισή του ένα νέο περίεργο είδος ανθρώπου, οι φιλόσοφοι…

Τάματα...

Κάποιος απορούσε για τα πολλά αφιερώματα στο ιερό της Σαμοθράκης από ανθρώπους που είχαν σωθεί σε διάφορους κινδύνου...

Ο Διογένης του επεσήμανε: "Σκέψου πόσο πιο πολλά θα ήταν αν έκαναν αφιερώματα κι όσοι δεν σώθηκαν!"...

Η φιλοσοφία χρειάζεται το ... κωλοβαριλίκι της!

Αρχαία Αθήνα δεν ήταν μόνο η Ακρόπολη, ο Περικλής, ο μεγάλος εμπορικός και πολεμικός στόλος! Πάνω απ' όλα ήταν ένας συγκεκριμένος τρόπος να περνά κανείς τη ζωή του! Στην αρχαία ελληνική γλώσσα υπάρχει μια λεξούλα που δεν τη συναντάμε σε καμιά άλλη γλώσσα του κόσμου: "Αγοράζειν"...

Η λέξη αυτή θα μπορούσε να αποδωθεί στη νεοελληνική ως "κωλοβαριλίκι"! Όταν οι πρόγονοί μας έλεγαν "αγοράζω", εννοούσαν ότι πηγαίνουν στην αγορά για να "κόψουν κίνηση", να δουν τι λέει ο κόσμος, να συναντήσουν φίλους, να μιλήσουν μαζί τους κι αν τους "καθόταν"... ν' αγοράσουν ή να πουλήσουν κάτι...

Έβγαιναν από το σπίτι χωρίς συγκεκριμένο σκοπό και σουλάτσαραν στον ήλιο περιμένοντας νά ρθει η ώρα για το μεσημεριανό φαγητό. Η τροπική μετοχή "αγοράζων" περιγράφει τον τρόπο που βαδίζει όποιος "αγοράζει", δηλαδή το αργόσχολο περπάτημα με τα χέρια πίσω από την πλάτη και σε μια σχεδόν ποτέ ευθύγραμμη διαδρομή.

Ο ξένος που έφθανε στην Αθήνα συχνά εκπλήσσονταν βλέποντας ένα τέτοιο πλήθος πολιτών να βαδίζουν πάνω-κάτω στους δρόμους, να σταματούν κάθε δυο βήματα, να συζητούν μεγαλόφωνα για το τι είναι καλό και κακό, να ξαναξεκινούν για να σταματήσουν και πάλι μετά από μερικά μέτρα!

Ε, λοιπόν, η παγκόσμια φιλοσοφία οφείλει πολλά σ' αυτή την περιπατητική συνήθεια των προγόνων μας!

Σύγκρουση ματαιοδοξιών...

Ειν' αλήθεια πως ο Διογένης ο Κυνικός δεν πολυγούσταρε τον Πλάτωνα. Τον θεωρούσε φαφλατά, απεραντολόγο και ανερμάτιστο...

Προσκαλεσμένος κάποτε μαζί με άλλους φίλους στο σπίτι του Πλάτωνα, πατούσε πάνω στα ακριβά χαλιά και έλεγε: "Πατώ τη ματαιοδοξία του Πλάτωνα"!

Αλλά κι ο Πλάτωνας δεν έφηνε κουβέντα να πέσει:

- Ναι, Διογένη, με μια άλλη ματαιοδοξία όμως...

Ο Σωκράτης α λα Ασκαρδαμυκτί!

Ήταν κακομούτσουνος. Κοντόχοντρος, ανασηκωμένη μύτη, ρουθούνια πλατιά, χείλη χοντρά, κοιλαράς και φαλακρός. Ίδιος σάτυρος! Όμως τότε ποια γυναίκα κοίταζε λεπτομέρειες; Αφ ενός ποιος τη ρώταγε… Αφ ετέρου με τόσους πολέμους που είχε μπλέξει η Αθήνα, όποια μπορούσε και είχε άντρα (οποιονδήποτε άντρα) ήταν σα να είχε πιάσει το τζακ ποτ!Έτσι βρήκε κι ο άνθρωπός μας γυναίκα να παντρευτεί κι ας ήταν η εξωτερική του εμφάνιση τέτοια που ούτε εταίρα δεν θα τον κοιτούσε… Την έλεγαν Ξανθίππη, αλλά δεν πρέπει να ήταν ξανθιά. Η καημένη η Ξανθίππη πρέπει να είναι από τις ποιο αδικημένες γυναίκες της ιστορίας. Ο ίδιος ο Ξενοφώντας την περιγράφει ως «οξύθυμη»! Αλλά δεν είχε ο Ξενοφώντας σύζυγο το Σωκράτη…Ο τρόπος ζωής του φίλου μας ήταν ασκητικός. Όχι ως απόρροια πενίας αλλά ως έκφραση της φιλοσοφικής του θεώρησης. Κυκλοφορούσε σα λέτσος! Ρούχα ψιλοκουρελιασμένα και φυσικά πάντα … ξιπόλητος! Φλύαρος όσο δεν έπαιρνε. Ήταν ένα από τα «νούμερα» της Αθήνας. Πάμφτωχος πολυλογάς, ρακένδυτος, πεινασμένος αλλά και ιδιαίτερα δημοφιλής. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό ήταν η τεράστια φυσική αντοχή του αλλά και ο ηρωισμός του στα πεδία των μαχών. Παροιμιώδης υπήρξε και η ψυχραιμία του. Όταν οι σύντροφοί του Αθηναίοι τρέχανε πανικόβλητοι να σωθούν μετά την ήττα στην Ποτίδαια, ο Σωκράτης στέκονταν αμέριμνος στο πεδίο της μάχης, δίπλα του πέρναγε σα σίφουνας το αντίπαλο ιππικό αλλά κανείς (κατά παράδοξο τρόπο) δεν του κάρφωσε το κοντάρι του…Ήταν μαθητής του Αρχέλαου που είχε μαθητεύσει δίπλα στον Αναξαγόρα. Την περίοδο εκείνη ήταν πολύ της μόδας η «κοσμογονία»! Κάθονταν δηλαδή οι φιλόσοφοι και στοχάζονταν με τα χρόνια προσπαθώντας να βρούνε τα συστατικά απ’ τα οποία δημιουργήθηκε ο κόσμος! Ο Αρχέλαος, π.χ., υποστήριζε ότι «το θερμό και το ψυχρό ήταν οι κυρίαρχες αιτίες των πάντων»… Κι ύστερα αναρωτιόντουσαν οι Αθηναίοι γιατί δεν έβρισκαν καρύδι άθραυστο σε όλη την Αττική!Αλλά οι φιλόσοφοι της εποχής είχαν κι ένα ακόμη «κόλλημα». Τη «γνωσιολογία»! Αναζητούσαν, δηλαδή, τις οδούς και τους τρόπους που οδηγούσαν τους ανθρώπους στη γνώση της αλήθειας! Τόνοι καρύδια έσπασαν και γι’ αυτό το ζήτημα! Υπήρχαν και φιλόσοφοι, μιλάμε τώρα για τα πολύ «βαριά πεπόνια», που διακήρυσσαν ευθαρσώς ότι «τα ξέρουν όλα»! Αυτοί αποτελούσαν τον εκλεκτό στόχο του φίλου μας. Τους περιελάμβανε με τις συνεχείς και εύστοχες ερωτήσεις του και τους έβγαζε νοκ άουτ. Δεν υπήρχε φιλόσοφος ή σοφιστής που να συζήτησε με τον Σωκράτη και στο τέλος να μην ομολόγησε ότι «δεν ξέρει τίποτα». Ο Σωκράτης ήταν ένας εξολοθρευτής του «ξερωολισμού»! Άλλωστε θεωρούσε ότι αυτή ακριβώς ήταν η θεϊκή αποστολή του: να αποδείξει στην ανθρωπότητα ότι δεν είναι δυνατή η κατοχή της σοφίας και της γνώσεως…Με την πολιτική δεν ασχολιόταν. Ισχυρίζονταν πως το μυστικό θεϊκό σημάδι που είχε μέσα του (το «δαιμόνιον») δεν του επέτρεπε να ασχολείται με πράγματα βλαβερά για τον ίδιο, όπως ήταν η πολιτική. Όμως ο Σωκράτης είχε κάποιες εκκρεμότητες με την Αθηναϊκή κοινωνία. Ενώ το «έπαιζε» μέγας παιδαγωγός, είχε την ατυχία κάποιοι απ’ τους μαθητές του να συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο των μεγαλύτερων ρεμαλιών της πόλης. Μαθητής του ήταν ο έκφυλος και προδότης Αλκιβιάδης, μαθητές του οι πρωταίτιοι της καταστροφής των «Ερμών κεφαλών», μαθητές του και οι αρχιτύραννοι Χαρμίδης και Κριτίας… Πώς, λοιπόν, να μην τον κατηγορήσουν κάποιοι κακεντρεχείς ότι «διαφθείρει τους νέους»; Δηλαδή, αν κάποιος από μας είχε μαθητές αυτόν που σκότωσε εν ψυχρώ στο Αγρίνιο πέντε ανθρώπους, τους ασφαλίτες που τσάκισαν στο ξύλο τον Κύπριο φοιτητή, τον πρώην πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού κλπ, τι θα λέγαμε; Δώστε του την έδρα της παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών;Παραδόξως, στο μυαλό μου συνδέω στενά τον φίλο μας Σωκράτη με τον ήρωα της επανάστασης Καραϊσκάκη! Εντελώς άσχετοι, θα μου πείτε! Αμ δε… Προσέξτε πόσο μοιάζουν δύο κοινά στιγμιότυπα του βίου τους:Α) Ως γνωστόν και οι δύο σύρθηκαν κατηγορούμενοι ενώπιον της Δικαιοσύνης. Ο Σωκράτης για διαφθορά των νέων και εισαγωγή στην πόλη «καινών δαιμονίων», ο Καραϊσκάκης για προδοσία. Όταν τέλειωσε η ακροαματική διαδικασία της δίκης του Σωκράτη, τον ρώτησαν ποια ποινή θα ήθελε να του επιβάλλουν. Κι ενώ περίμεναν να τους προτείνει κάτι «ελαφρύ» ώστε να το αποδεχθούν και να τελειώσουν μ’ εκείνη την παρωδία, ο Σωκράτης τους αιφνιδίασε. «Όχι μόνο τιμωρία δεν πρέπει να μου επιβάλετε» τους είπε «αλλά να με ανακηρύξετε ευεργέτη της πόλης και να με σιτίζετε ισοβίως στο Πρυτανείο»! Η δήλωση αυτή συνιστούσε την απόλυτη γελοιοποίηση της εις βάρος του δικαστικής μεθόδευσης. Κάτι ανάλογο έκανε κι ο Καραϊσκάκης ενώπιον του στρατοδικείου. Όταν ο αρχιδικαστής φώναξε το όνομά του, μπήκε στην αίθουσα κουνάμενος-λιγάμενος, παριστάνοντας την «αδελφή»! «Πώς περπατάς έτσι Καραϊσκάκη;» τον ρώτησε ο Πρόεδρος. «Το χούι δεν κόβεται κυρ Πάνο» του απάντησε εκείνος. Κι ενώ το ακροατήριο ξεσπούσε σε γέλια, ο Καραϊσκάκης συνέχισε: «κι εσύ κυρ Πάνο είσαι ογδόντα χρονών αλλά το χούι να γαμείς δεν το κόβεις»!Β) Οι πραγματικοί φιλόσοφοι αποκαλύπτονται όταν βρεθούν αντιμέτωποι πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο. Και στον τομέα αυτό διέπρεψαν και ο Σωκράτης και ο Καραϊσκάκης. Όλοι γνωρίζουμε την ψυχραιμία του Σωκράτη λίγο πριν εκτελεστεί η θανατική του καταδίκη καθώς και την άρνησή του να δραπετεύσει. Λιγότεροι όμως ξέρουν τα τελευταία λόγια του Καραϊσκάκη. Αφού, λοιπόν, ο ήρωας είχε τραυματιστεί βαριά στη μάχη του Φαλήρου, μεταφέρθηκε στη Σαλαμίνα για θεραπεία. Εκεί, ο προσωπικός του γιατρός διαπίστωσε την αδυναμία αποκατάστασης της υγείας του και του δήλωσε: «δεν έχουμε ελπίδες καπετάνιο». Και τότε ο μεγάλος οπλαρχηγός είπε το αμίμητο, που αποτέλεσαν και τις τελευταίες κουβέντες του βίου του: «ε… τότε… άμα είναι έτσι… κλάστε μου τον μπούντζον»!

Διογένη εσύ σούπερ σταρ!

Ήρθε κι αυτός στην Αθήνα
απ' τη Σινώπη του Εύξεινου Πόντου.
Λέγαν πως ήταν "μεγάλη λέρα"!
Πως παραχάραξε το νόμισμα της πόλης του...
Είχε όμως και κάποιο ελαφρυντικό:
πριν κάνει τη λαμογιά συμβουλεύτηκε τους παπάδες!
Ρώτησε το Μαντείο των Δελφών αν έπρεπε να την κάνει...
Ο χρησμός τον προέτρεπε "ν' αλλάξει το πολιτικό νόμισμα"...
αλλά εκείνος -νέος κι άπειρος καθώς ήταν- δεν τον κατάλαβε,
κι αντί για πολιτικές αλλαγές,
έκοψε κάλπικη μονέδα!
Τού φυγε η "καλή" μές απ' τα χέρια
και να τώρα, μ' άδειες τσέπες, φθάνει διωγμένος στην Αθήνα.
Εδώ σύχναζε τότε κάθε κυνηγημένος, ξέμπαρκος, τυχοδιώκτης...
όλα τα καθάρματα κι οι φιλόσοφοι εδώ κατέφευγαν,
να βρουν την τύχη τους ή να τη χάσουν,
ν' αναπνεύσουν Δημοκρατία, να πιούν και να γλεντήσουν,
να ξεδώσουν στις πουτάνες
κι ύστερα να γραφτούν σε καμιά σχολή, για να σπουδάσουν κάτι!
Τι δηλαδή; Το τίποτα: Φιλοσοφία!
Δίδακτρα να πληρώσει ο φίλος μας δεν είχε,
πήγε σε μια σχολή στο Κυνοσάργους, στη χειρότερη των χειροτέρων,
που τη διεύθυνε ένας αναρχικός, ο Αντισθένης!
Ο δάσκαλος τον είδε τεμπέλη τζαμπατζή και τον απόδιωχνε...
μα ο φίλος μας επέμενε...
Κάποια μέρα που τον είδε νά χει τρουπώσει ανάμεσα στους μαθητές του,
σήκωσε τη μαγκούρα του να τον χτυπήσει!
Αλλά ο Διογένης δεν τά χασε: "όσες μαγκούρες κι αν σπάσεις πάνω μου
εγώ θά ρχομαι να σ' ακούω!"...
Κοντοστάθηκε ο δάσκαλος... "τι λέει τούτος δω; τέτοιες απαντήσεις δίνουν
τα στουρνάρια μου μετά από δέκα χρόνια!". "Μείνε!" του είπε...
Ο Διογένης δε δυσκολεύτηκε να εφαρμόσει τις χίπικες ιδέες του δασκάλου!
Μήτε περιουσία είχε μήτε σπίτι μήτε ανέσεις! Σιγά τη θυσία που θά κανε...
Άφησε γρήγορα τη σχολή και πήρε τους δρόμους.
Για να φάει, ζητούσε. Κι αν τού διναν έτρωγε...
Αν δεν τού διναν δεν έτρωγε! Ένας φιλόσοφος δεν πεινάει...
Οι πλούσιοι τρώνε όποτε θέλουν! Οι φτωχοί όποτε έχουν..
"Θα σας μάθω εγώ" έλεγε
"να έχετε λεφτά και νά στε φτωχοί,
να μην έχετε δεκάρα και νά στε πλούσιοι!"...
Πήγαινε συχνά στην Αγορά,
αγόραζε κουταμάρες και πουλούσε εξυπνάδες!
Ώρες-ώρες η Αθήνα τον στένευε...
για να ξεσκάσει έκανε εκδρομούλες
πήγαινε και στην Αίγινα σε φίλους πού χαν εξοχικά..
Σ' ένα ταξιδάκι έπεσε στα χέρια πειρατών...
τον πήγαν οι δουλέμποροι στην Κρήτη...

αλλά ποιος ν' αγοράσει έναν τέτοιο κακομοίρη!

"Μπορεί να μην κάνω για δούλος" έλεγε

"κάνω όμως γι' αφεντικό!"

Τελικά τον πήρε κοψοχρονιά ένας Κορίνθιος, ο Ξενίδης

και του ανέθεσε να διδάσκει τα παιδιά του.

Φαίνεται πως έμεινε ικανοποιημένος απ' τον φίλο μας...

"αγαθό πνεύμα έχει μπει στο σπίτι μου!" έλεγε...

Το χειμώνα ο Διογένης πήγαινε στην Αθήνα.

Γυρολόγος ήτανε, περιπλανόμενος φιλόσοφος,

σχολείο κινητό, σήμερα εδώ αύριο παραπέρα!

Πέθανε εκεί γύρω στα ενενήντα!

Άλλοι λεν πως έφαγε χταπόδι ωμό,

το καταβρόχθησε όπως ήταν!

Δόντια δεν είχε, τού κατσε πέτρα στο γεροντικό στομάχι,

τον πιάσαν οι κοιλόπονοι, δεν άντεξε και πέθανε...

Άλλοι λέγαν πως ένα κοπάδι σκύλων έτρωγε ένα χταπόδι,

απαίτησε κι αυτός το μερτικό του

μα ένα αγριόσκυλο του δάγκωσε το πόδι,

αφόρμησε η πληγή και πέθανε!

Άλλοι, τέλος, λένε πως πέθανε πιο φιλοσοφικά...

Κράτησε μόνος του την αναπνοή του και πήγε από ασφυξία!

Η διαθήκη ενός Στωικού!

Μην κλάψετε στην κηδεία μου ανθρώποι!

Την ώρα την αληθινή της λύτρωσης

παράφωνο είν το κλάμα...

Μαύρα φορέματα; Άχρηστα! Η λύπη στην ψυχή φωλιάζει...

Στεφάνια; Μα υπάρχουνε και πεινασμένοι...

Παπάδες; Όχι τέτοιαν ώρα επαγγελματίες...

Ψαλμωδιές; Να παίζει μόνο Βέρντι...

Σκεπάστε μου το πρόσωπο!

Γιατί, όσο κι αν προσπάθησα,

μιαν κάποια φιλαρέσκεια

κι εδώ με συντροφεύει!

Τ' άψυχο κορμί

γυμνό αφήστε, όπως γεννήθηκε!

Μην ντρέπεστε

για ό,τι χαρίζει η φύση...

Άστε με όπως με βρει ο θάνατος!

Μη φτιάχνετε θανάτου στάσεις...

Γραβάτες και κουστούμια; Ας μείνουν σπίτια σας...

Τιμημένα είν της δουλειάς τα ρούχα!

Επιθυμία στερνή: δέστε πολλούς θανάτους!

Ζήστε μαζί μου, για μια φορά, αληθινή κηδεία...

Εσείς πώς βλέπετε μια ανθισμένη αμυγδαλιά; (Σχέση φιλοσοφίας-θεολογίας-επιστήμης)

Βάζοντας η φιλοσοφία το κρίσιμο ανθρωπολογικό ερώτημα "τι είναι άνθρωπος;" και προσπαθώντας να το απαντήσει, βρέθηκε εξ αρχής αντιμέτωπη με τη θρησκεία και, λίγο αργότερα, με την επιστήμη.

Στη θρησκεία ο άνθρωπος μπορεί να κατανοήσει τον εαυτό του πλήρως μόνο ξεκινώντας απ' το Θεό! Η αυτονομία του ανθρώπου δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή, γι' αυτό και η φιλοσοφία θεωρείται "ύβρις" και περιφρόνηση της καθαγιασμένης τάξης! Τις φιλοσοφικές διακηρύξεις για ελευθερία και ηθικό ανθρωπισμό τις ερμήνευσε ως εκκοσμίκευση (δηλ. αποϊεροποίηση) των χριστιανικών αρχών. Παρερμήνευσε την αντιεκκλησιαστική αιχμή πολλών νεοτερικών κινημάτων, αδυνατόντας να συλλάβει τον περιστασιακό χαρακτήρα της περιρέουσας πολεμικής ατμόσφαιρας. Την επιχειρούμενη αυτονόμηση της ηθικής απ' τις δογματικές αγκυλώσεις την έκρινε ως "απελευθέρωση από την ηθική" ή ως "ηθική σύγχυση"...

Αλλά και η επιστήμη, μόλις χειραφετήθηκε και ενηλικιώθηκε, έσπευσε να στραφεί κατά της φιλοσοφίας. Την κατηγόρησε ως απαρχαιωμένη, άχρηστη, θεωρητική, που θέτει ανούσια ή λανθασμένα ερωτήματα.

Όμως, η φιλοσοφία είναι εκείνη που υπενθυμίζει στην επιστήμη ότι ο άνθρωπος είναι κάτι περισσότερο από "μηχανή", ότι την ανθισμένη αμυγδαλιά μπορούμε να τη δούμε όχι μόνο με τα μάτια του ξυλοκόπου αλλά κι ενός ερωτευμένου ζευγαριού...

Η επιστήμη κινείται στο χώρο των μέσων ενώ η φιλοσοφία των σκοπών. Η επιστήμη προσεγγίζει πάντοτε ένα μόνο μέρος του ανθρώπου ενώ η φιλοσοφία προσπαθεί ν' αγκαλιάσει ολόκληρο τον άνθρωπο!

Ο Φιλόσοφος είναι ένα μικρό παιδί!

H φιλοσοφία δεν έχει έτοιμες λύσεις ούτε προσφέρει συνταγές. Κάθε φιλοσοφική τοποθέτηση περιέχει περισσότερα ανοιχτά ερωτήματα παρά απαντήσεις.
«Ένα ξέρω ότι τίποτα δεν ξέρω» έλεγε ο Σωκράτης! Για να συμπληρώσει ο Μητρόδωρος ο Χίος: «ούτε κι αυτό ξέρω»!
Ο Ευάγγελος Παπανούτσος («Η ηθική συνείδηση και τα προβλήματά της» εκδ. Γαλαξίας) γράφει: «Φιλοσοφώ σημαίνει ότι ξανακάνω κάτι πρόβλημα. Ενώ, δηλαδή, κατά την κοινή αντίληψη ένα θέμα είναι ξεκαθαρισμένο, εγώ το ξανακάνω πρόβλημα! Πώς; Το σκέφτομαι πάλι απ’ την αρχή!
Ο Michael Landmann (Was ist Philosophie) προσθέτει: «σε κάθε μία από τις θέσεις του ο φιλόσοφος διατηρεί μια εσωτερική απόσταση. Στη φιλοσοφία ανήκει η αμφιταλάντευση μεταξύ της υποστήριξης μιας θέσης και της εκ νέου αμφισβήτησής της».
O φιλόσοφος είναι «αντιστασιακός» της σκέψης. Είναι άνθρωπος στρατευμένος μεν αλλά με κριτική διάθεση, με ευαισθησία και ζωντάνια, με ανοιχτοσύνη και όρεξη για διάλογο. Ο δογματισμός και η προκατάληψη δεν έχουν θέση.
«Φιλόσοφος» δεν είναι τίτλος υπεροψίας αλλά αναγνώριση των ορίων μας. Είναι τίτλος μετριοφροσύνης. Ο φιλόσοφος δεν διαλέγεται με τους άλλους ως σοφός, ως κάτοχος της αλήθειας, δεν ργτορεύει εκ του ασφαλούς. Είναι συν-αναζητητής, γεμάτος απορίες τις οποίες θέλει να μοιράζεται με τους άλλους. Είναι στοχαστικός και φιλοθέωρος αλλά όχι αμέτοχος κριτής ή ουδέτερος παρατηρητής. Ξέρει να αντέχει την αντιφατικότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων αλλά και τα πολλά ανοικτά ερωτήματα. Μοιάζει να έχει φορτωθεί ένα βάρος που δυσκολεύεται να σηκώσει δεν μπορεί όμως και να το αποθέσει. Αυτή η κατάσταση του προσδίδει διαρκώς μια νεανική πνοή!
Κλείνουμε με ένα απόσπασμα του Jostein Gaarder απ’ τον «Κόσμο της Σοφίας»: «Ο φιλόσοφος δεν καταφέρνει ποτέ να σταθεί απέναντι στον κόσμο χωρίς απορία και θαυμασμό. Δεν κατάφερε ποτέ να συνηθίσει τον κόσμο. Γι’ αυτόν ο κόσμος εξακολουθεί να είναι κάτι το ακατανόητο. Οι φιλόσοφοι και τα μικρά παιδιά έχουν κάτι κοινό. Ο φιλόσοφος μένει για όλη του τη ζωή παιδί και συνεχίζει, όσο ζει, να θαυμάζει και να απορεί με τον κόσμο, όπως κι ένα παιδί.
Φιλόσοφοι μπορούμε και πρέπει να γίνουμε όλοι…

"Παιδεία" ή εκπαίδευση;

Oι αρχαίοι Έλληνες συνέδεαν τη φιλοσοφία και την παιδεία με το «σχολήν άγειν»!
«Σχολή» σήμαινε έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής με τον οποίο διευρύνεται ο νους, ξεπερνιέται η λογική της καθημερινότητας και του πραγματισμού της, δύνεται προτεραιότητα στην ελευθερία αντί της ανάγκης.
Ένα σχολείο για να είναι «σχολή» πρέπει να ταυτίζεται με το πνεύμα της «παιδείας», δηλαδή την ανθρωποποιία, τον εξανθρωπισμό του ανθρώπου! Να είναι χώρος υπέρβασης κι όχι καλλιέργειας της χρησιμοθηρικής λογικής.
Η «παιδεία» δεν μπορεί να συρρικνώνεται σε κάποια «δευτερεύοντα» μαθήματα. Ούτε ν’ αντικαθίσταται με την «εκπαίδευση» που έχει περισσότερο σχέση με την ειδίκευση, τη γνωσηθηρία, τον επαγγελματισμό.
Ο φιλόσοφος Αρίστιππος ο Κυρηναίος έλεγε: Καλύτερα να είσαι ζητιάνος παρά απαίδευτος. Ο πρώτος έχει ανάγκη χρημάτων, ο δεύτερος ανθρωπισμού!

Φυσική επιλογή ή συμπόνια; (Νίτσε ή Σοπενάουερ;)

Ο Σοπενάουερ θεωρεί ως βάση της ηθικής ζωής τη συμπόνια. Έτσι ονομάζει την «άμεση, ανεξάρτητη από κάθε υπολογισμό, σχεδόν ενστικτώδη, μετοχή στον πόνο του άλλου».
Με τη συμπόνια ο άνθρωπος υπερβαίνει τα εγωιστικά κίνητρα, γκρεμίζει το μεσότοιχο που τον χωρίζει απ’ τους άλλους.
Η «αρχή της συμπόνιας» κρύβει και μια μεταφυσική διάσταση: πίσω απ’ τη φαινομενική πολλαπλότητα και ποικιλία των ανθρώπων κρύβεται η κοινή φύση και ουσία τους. Έτσι επέρχεται μια ταύτιση του ενός ατόμου με τα άλλα, το «μη εγώ» γίνεται «εγώ»!
Η συμπόνια είναι η μόνη δύναμη ενάντια στην απανθρωπιά και στη βαρβαρότητα! Γίνεται η βάση και το κίνητρο για την κατάργηση των απάνθρωπων σχέσεων καταπίεσης.
Για το Νίτσε, όμως, η συμπόνια είναι το πιο επικίνδυνο ελάττωμα του ανθρώπου! Γιατί αντιτίθεται στο νόμο της εξέλιξης και της φυσικής επιλογής! Με τη συμπάθεια διατηρούμε στη ζωή κάτι που είναι έτοιμο να πεθάνει. Αυτό όμως αποτελεί καταστροφή για την ανθρωπότητα.
Για το Νίτσε η συμπόνια είναι «η αρετή των ξεπεσμένων»! «Ο άνθρωπος», λέει, «χάνει τη δύναμή του όταν συμπονεί»!
Ο, κατά το Νίτσε, «άνθρωπος της συμπόνιας» είναι υποκριτής και ματαιόδοξος! Στην πραγματικότητα επιζητά την αυτοεπιβεβαίωση και την ηδονή: απολαμβάνει το συναίσθημα της συμπόνιας και βιώνει την έμπρακτη εκδήλωσή της ως άσκηση δύναμης…

Το "αιώνιο σκάνδαλο"...

Ο Γερμανός φιλόσοφος Φόιερμπαχ (1804-1872) ερεύνησε, μεταξύ άλλων, και την προέλευση της έννοιας Θεός. Και ανακάλυψε τις ρίζες της μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο!

Ο Θεός, είπε, δεν είναι τίποτε άλλο παρά αντανάκλαση των ανθρώπινων φόβων, επιθυμιών, πόθων κι ελπίδων!

Στο πιο γνωστό έργο του "Η ουσία του Χριστιανισμού" (1841) γράφει: "Αυτό που ο άνθρωπος δεν είναι πραγματικά αλλά επιθυμεί να γίνει, το κάνει Θεό του! ... Οι Θεοί είναι η εκπλήρωση των επιθυμιών του ανθρώπου"...

Η άποψη αυτή έγινε ευρύτερα γνωστή ως "θεωρία της προβολής" σύμφωνα με την οποία ο Θεός είναι το προβεβλημένο σύμβολο του ανθρώπου! Ο άνθρωπος κοιτάζεται στον καθρέφτη, εξειδανικεύει τον εαυτό του και αυτό που προκύπτει το ονομάζει Θεό...

Η θεωρία όμως αυτή δεν μπορεί να ισχύσει στον Χριστιανισμό. Ο άνθρωπος πλάθει με τη φαντασία του το Θεό συνήθως λαμπρό, μεγαλειώδη, παντοδύναμο! Όμως ένας ταπεινωμένος και σταυρωμένος Χριστός δεν χωρά στον ανθρώπινο νου ούτε αντιστοιχεί στις επιθυμίες του ανθρώπου!

Γι' αυτό και ο Χριστός είναι το "αιώνιο σκάνδαλο" τόσο για τη θρησκεία όσο και για την αθεϊα...

Η γειτόνισσα της διπλανής πόρτας...

Η φιλοσοφία αποτελεί τη «μαύρη τρύπα» της πνευματικής μας ζωής!
Ποιος να φταίει άραγε;
Φαινομενικά ευθύνεται το δήθεν στρυφνό και ακατανόητο γνωστικό της αντικείμενο…
Αλλά τη βασική ευθύνη φέρουν οι ειδικοί του τομέα. Ο εξειδικευμένος λόγος και η ορολογία των ειδικών της φιλοσοφίας χτίζουν ένα αδιαπέραστο για τους πολλούς τείχος που μας αποθαρρύνει ν’ ασχοληθούμε με το αντικείμενό τους!

Έτσι, οι ίδιοι κερδίζουν σε σοβαροφάνεια κι εντυπωσιάζουν με την ευρυμάθειά τους αλλά σίγουρα δε νοιάζονται για τη διάδοση της γνώσης.

Είναι σα να σου λένε: «τι καταλαβαίνεις εσύ από φιλοσοφία; Σώπαινε και να ευχαριστείς το Θεό που σε ανεχόμαστε να υπάρχεις!».
Η εξειδικευμένη-τεχνική γλώσσα των ειδικών είναι παλαιό κακό που προσβάλλει κάθε κλάδο της γνώσης! Εξασφαλίζει στους λίγους φήμη, σπουδαιότητα, δύναμη και χρήμα! Οι ειδικοί της γνώσης φοβούνται μήπως μια ενδεχόμενη απλότητα έκφρασης θεωρηθεί άγνοια.
Περισσότερο όμως τρέμουν με την ιδέα ότι ο «δικός τους θησαυρός» μπορεί να πέσει στα βέβηλα στόματα του «αμαθούς όχλου»! Μόλις πάρουν είδηση πως θέλεις να πραγματευτείς το αντικείμενό τους με την απλότητα που του ταιριάζει, ξινίζουν τα μούτρα τους κι αμέσως σε στιγματίζουν ως «εκλαϊκευτή»! Και το προφέρουν με έναν τρόπο σα να σε λεν «εκπορνευτή»!
Αυτή ακριβώς είναι η φιλοδοξία μου από τούτες τις ηλεκτρονικές σελίδες. Να αποδείξω πως η φιλοσοφία δεν είναι η απλησίαστη αριστοκράτισσα της Εκάλης αλλά η γειτόνισσα της διπλανής πόρτας…

Έτσι γεννήθηκε η φιλοσοφία!

Ο Αδάμ εκείνο το βράδυ ήταν ευτυχισμένος. Όλα του είχαν πάει όπως τα ήθελε! Είχε κατορθώσει να σκοτώσει ένα νεαρό ελαφάκι, τρυφερό και κρεατωμένο, τό γδαρε με το λέπι του και το αργόψησε στη φωτιά.

Ως κι η Εύα, η γυναίκα του, έφαγε του σκασμού. Μετά έκαναν έρωτα. Η Εύα ξαναμπήκε στη σπηλιά κι εκείνος έμεινε εκεί έξω να σκέφτεται. Έκανε πολύ ζέστη και δε νύσταζε. Ξάπλωσε στο χορτάρι και βάλθηκε να κοιτάζει τον έναστρο ουρανό.

Ήταν μια αφέγγαρη αυγουστιάτικη νύχτα. Χιλιάδες χιλιάδων φωτεινά σημαδάκια έλαμπαν πάνω απ' το κεφάλι του. Τι ήταν αυτές οι φωτιές; αναρωτήθηκε ο Αδάμ. Ποιος τις είχε ανάψει εκεί ψηλά στον ουρανό; Μήπως κάποιος θεός;

Κι έτσι γεννήθηκε μαζί, η θρησκεία και η επιστήμη, ο φόβος του αγνώστου και η περιέργεια της γνώσης!

Και, συνεπώς, η φιλοσοφία...